conflictsituatie ontstaan door de sluiting van de Scheldemond door de Noordelijke Nederlanden na de val van Antwerpen (1585). Ook na de Vrede van Munster (1648) bleef de Schelde gesloten, tot de Fransen in 1792 de Schelde heropenden.
De Scheldekwestie in engere zin ontstond toen na de Belg. Revolutie de Conferentie van Londen (1831) bepaalde dat Zeeuws-Vlaanderen en dus de Scheldemond in Ned. handen bleef. Wel werd de scheepvaart op de Schelde vrij verklaard en verplichtte Nederland zich de verbinding met de Rijn in stand te houden. Na de Eerste Wereldoorlog eiste België annexatie van Zeeuws-Vlaanderen. Onderhandelingen leidden tot een ontwerpverdrag (1920), waardoor de Schelde duurzaam zou worden opengesteld voor de scheepvaart van alle volken, met uitzondering van oorlogsschepen. O.a. op grond van die beperking verwierp de Belg. regering het verdrag.
In 1925 tekenden Belg. en Ned. delegaties een verdrag dat o.a. voorzag in de aanleg van een kanaal van Antwerpen naar het Hollandsch Diep (Moerdijk) en van een Rijn—Maas—Scheldekanaal. België ratificeerde het verdrag dat echter door de Ned. Eerste Kamer werd verworpen. In 1963 leidden nieuwe onderhandelingen tot een verdrag betreffende de verbinding tussen Schelde en Rijn. Het trad in 1965 in werking en voorziet in de Schelde— Rijnverbinding. LITT. C.Smit, De Scheldekwestie (1966); R.L. Schuursma, Het onaannemelijk tractaat (1975).
