m. (mv.), islamitisch mystieke orde, in 1837 gesticht te Mekka door Mohammed ibn Ali alSanoessi (1791—1859).
In 1843 ging Mohammed ibn Ali al-Sanoessi naar Tripolis. Hier sloten zich velen bij zijn orde aan, die weldra in de islam een aanzienlijke plaats innam. Hoofdzetel der orde werd Koefra. Zij telde spoedig meer dan 150 kloosters (zawija's), die het centrum werden van landbouwkolonies, voornamelijk in Tripolis en de Sahara. De sanoessi streven naar stipte naleving van de religieuze wet en trekken zich liever terug in de woestijn, dan dat zij iets van hun ideaal prijsgeven. Van 1859-1902 was de leider de zeer bekwame Mohammed al-Mahdi, die de orde tot grote bloei bracht en een aanzienlijke politieke macht ontwikkelde. In de Tweede Wereldoorlog bewezen de sanoessi belangrijke diensten aan de Engelsen door de oprichting van de Senussi Army.
Mohammed Idris, de leider van dit leger en van de sekte, verklaarde zich juni 1949 tot onafhankelijke vorst van Libië en Cyrenaica, maar werd in 1969 onttroond.
LITT. N.A.Ziadeh, Sanusiyah (1958; herdr. 1968).
