(Société Anonyme Beige d’Exploitation de Ia Navigation Aérienne; Ned.: Belg. Naamloze Vennootschap tot Exploitatie van het Luchtverkeer), Belg. luchtvaartmaatschappij, in 1920 gesticht als Syndicat National pour l’Étude du Transport Aérien (SNETA), welke naam in 1923 werd omgezet in Sabena.
Kapitaal BF 6 mln. Voornaamste aandeelhouders waren de SNETA, de Belg.Staat en Belg.-Kongo. De Sabena, een gemengde onderneming, heeft een raad van beheer van vijftien leden, al dan niet vennoten, van wie ten minste twee derde van Belg. nationaliteit, door de algemene vergadering van aandeelhouders benoemd voor een termijn van ten hoogste zes jaar. Zes beheerders worden door de vergadering benoemd op voordracht van kabinetsleden. Twee beheerders worden door de vergadering benoemd op voordracht van de andere aandeelhouders dan de Staat.
Het luchtvrachtvervoer verdrievoudigde tussen 1965-70, vooral binnen Europa. De capaciteit van het vrachtstation wordt geleidelijk uitgebreid, zodat het na ca.1985-90 ca. 1400000 t goederen per jaar zal kunnen verwerken. De Sabena heeft in 1972 een volledig automatisch systeem voor inschrijving van de passagiers en voor toezicht op het laden van de vliegtuigen in dienst genomen. Sedert haar ontstaan heeft Sabena gebruik gemaakt van meer dan 50 verschillende vliegtuigen helikoptertypes.
Het kapitaal bedraagt BF750 mln. en is voor 90 % in handen van de Staat. In 1974 ontving Sabena daarenboven van de Staat een bedrag van BF850 mln. als voorschot op een kapitaalsverhoging. Leningen worden onder de waarborg van de Staat uit geschreven, die de helft van de jaarlijkse interesten te zijnen laste neemt. Dit is eveneens het geval voor de financiering van vliegend materieel. De Sabena slaagt er niet in winst te maken. De statutaire vergoeding van het kapitaal bedraagt 37,5 mln., een bedrag dat het deficit op abnormale wijze verzwaart, temeer daar 90 % van deze som aan de Staat als aandeelhouder wordt terugbetaald.
Om de maatschappij weer rendabel te maken, lanceerde men in 1970 een reorganisatie o.m. van het net Europa, waarbij die lijnen gehandhaafd werden die rendabel waren of daarop binnenkort uitzicht hadden. Tevens werd door de regering in 1976 het kapitaal met BF3,4 mrd. verhoogd. Om de Sabena tegen 1980 weer financieel gezond te maken, heeft de directie in 1977 het herstructureringsplan Horizon 80 opgesteld. De Sabena behoort tot de grote werkgevers in België, met een personeelsbezetting op 31.12.1978 van 10110 personen (vliegend personeel: 1410).
GESCHIEDENIS
Op 1.4.1924 opende de Sabena haar eerste luchtlijn voor het goederenvervoer, nl. Rotterdam-Brussel-Straatsburg, op 10.6.1924 daaraanvolgend tot Bazel doorgetrokken, vervolgens tot Amsterdam. Op 14.7.1924 werd de lijn geopend voor passagiers. In Belg.-Kongo werd op 25.4.1925 de lijn Leopoldstad—Loeëbo in dienst genomen, het eerste deel van de verbinding Leopoldstad—Elisabethstad. Hieruit ontsproot een dicht luchtvaartnet in Kongo.
Op het Europese continent kwam weldra een regelmatige verbinding met de voornaamste Europese steden tot stand. In 1935 werd de regelmatige lijn België-Kongo geopend. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het actieterrein van de Sabena beperkt tot Afrika, waar de totale lengte van de luchtverbindingen van 1940—45 opliep van 5000--32000 km. Het luchtvaartnet werd verder uitgebreid en nieuwe lijnen in dienst genomen, b.v. de lijn Brussel—New York. De Sabena onderhoudt regelmatige verbindingen met meer dan 75 steden, verdeeld over ruim 50 landen in Europa, Azië, Afrika en Amerika. Het luchtnet telt 224140 km. Sinds enkele tijd gaan stemmen op voor de samenwerking of de volledige integratie van Sabena met KLM en LUXAIR.
