Ned. gemeente in de prov. Drenthe, 104,89 km2, (zandgrond), 5800 inw., 63 % n.h., 5 % geref., 5 % overige en 27 % g. kerkg.
Agrarische gemeente met veel gemengde bedrijven. Het dorp Rolde is een forensenplaats voor Assen. Rolde was reeds vroeg bewoond (drie hunebedden en tumuli). Het was voorheen de hoofdplaats van Drenthe en het dingspel Rolde. In de Balloërkuil vond de Vroeggermaanse rechtspleging plaats; in het Grollerholt kwam tot 1600 de Drentse landdag samen. De gotische kerk (reeds in 1354 genoemd) in Rolde heeft gebrandschilderde ramen van Joep Nicolas en een preekstoel uit 1677.
Er zijn uitgestrekte bossen, natuurreservaten, vennen, heidevelden, zandverstuivingen. Loomeer en Ieberenplas zijn spartelvijvers. Op de tweede dinsdag van september vindt er een grote paardenmarkt plaats.
