v., het bestrijden van ratten (knaagdieren uit de families muizen en woelmuizen).
In Nederland en België worden bestreden de zwarte rat, Rattus rattus, bruine rat, Rattus norvégiens, huismuis, Mus musculus, veldmuis, Microtus arvalis, en woelrat, Arvicola terrestris (muskusrat). De aangerichte schade bestaat uit het overbrengen van ziekten en infecties, het aanvreten van opgeslagen voedsel en andere stoffen, het beschadigen en verontreinigen van opstallen en installaties, het doden van huisdieren (kippen, konijnen enz.), het ondergraven van waterkeringen enz. Er wordt geschat dat er ruim 14 mln. ratten in Nederland zijn. De totaal aangerichte schade raamt men op tientallen mln. gulden per jaar.
Preventie, die even belangrijk is als bestrijding, bestaat uit verantwoord bouwen en beheren, hygiënische maatregelen, vernietigen van dekking en bescherming van de natuurlijke vijanden: roofvogels (waaronder uilen) en kleine roofdieren.
Bestrijding geschiedt voornamelijk door toedienen van vergif. Daarnaast spelen vallen, huisdieren (honden en katten, vaak speciaal afgericht) en het uitgassen van holen, schepen en gebouwen een rol. Ratten zijn echter zeer schrandere dieren, en vergiften die het lokaas een bijsmaak geven of acuut werken geven direct aanleiding tot aasschuwheid. Bovendien zijn laatstgenoemde vergiften zeer gevaarlijk voor mens en huisdier. Tegenwoordig gebruikt men daarom een langzaam werkend vergif dat pas door cumulatieve werking fataal is. Hiervoor zijn anticoagulantia in de vorm van cumarienderivaten in de praktijk het meest geschikt gebleken.
Het dier dat gedurende een zekere tijd lokaas met deze stoffen gegeten heeft, bezwijkt vrijwel pijnloos aan inwendige bloedingen, o.a. veroorzaakt door het waarschijnlijk poreus worden van de haarvaatwanden. Het gevaar voor mens en huisdier is klein wegens de noodzaak tot cumulatief gebruik en de mogelijkheid tot het nemen van tegenmaatregelen zoals het toedienen van vitamine K. In Nederland is de rattenbestrijding veelal gemeentelijk geregeld onder leiding van de Hoofdinspectie voor de Hygiëne van het Milieu (Staatstoezicht op de Volksgezondheid, Wageningen). Rat en Muis is een tijdschrift op het gebied van de rattenbestrijding. Ook in België is de rattenbestrijding gemeentelijk geregeld.
LITT. F.Steiniger, Rattenbiologie und Rattenbekämpfung (1952); D.Chitty en H.N.Southern, Control of rats and mice (3 dln. 1954).
