[Russ., losbandige], eigenlijk: Grigorij Jefimovitsj Novij, Russisch monnik, *1863 Pokrovskoje (West-Siberië), ♰(verm.) 30.11.1916 Petrograd; uit boerenmilieu. Raspoetin raakte onder invloed van de sekte der chlysten en verliet in 1904 zijn gezin om bedevaartsen prediktochten te ondernemen.
Ondanks zijn slechte reputatie kreeg hij een groot aantal volgelingen en wist hij zich aan het hof te laten introduceren. Hier verwierf Raspoetin grote invloed op tsarina Aleksandra, vooral doordat hij met zijn hypnotische gaven een gunstige invloed scheen te hebben op de bloedingen van de aan hemofilie lijdende kroonprins Aleksej. Zijn macht was bijzonder groot in 1915-16 tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen gedurende het verblijf van de tsaar aan het front het bestuur bij Aleksandra berustte. Op Raspoetins advies werden onbekwame figuren en zwendelaars in de regering opgenomen, terwijl zijn liederlijke levenswijze veel weerzin wekte; er gingen, ten onrechte, geruchten omtrent een intieme verhouding met de tsarina en samenwerking met de Duitsers. Hierop ruimden conservatiefpatriottische elementen onder leiding van prins Joesoepov Raspoetin uit de weg.
LITT. C. Wilson, Rasputin and the fall of the Romanovs (1964); G.Maire, Raspoutine (1967).
