o., een myxovirus dat hondsdolheid verwekt.
Alle warmbloedige dieren (o.a. het vee) en de mens zijn gevoelig voor het rabiesvirus. Dit virus komt een aantal dagen voordat ziekteverschijnselen optreden al voor in het speeksel van een besmet dier. Het wordt door bijten overgebracht. Vanuit de beetwond bereikt het virus langs de zenuwen de hersenen. In de hersenen worden bij onderzoek met een microscoop karakteristieke insluitlichaampjes gevonden, zgn. negrilichaampjes. Tussen het tijdstip van infectie en het uitbreken van de ziekte verlopen tien dagen tot vele maanden (bij een beetwond in het gelaat het kortst), gemiddeld vier weken.
L.Pasteur (1822–95) ontdekte dat hondsdolheid in de hersenen van een dode hond (‘siraatvirus’), door opeenvolgende passages in konijnenhersenen verzwakt en bij inspuiten in de hersenen een vaste incubatietijd van negen dagen heeft (‘virus fixe’). Dit virus fixe is uitgangsmateriaal bij de bereiding van het rabiesvaccin. Door drogen van de besmette dierenhersenen wordt het virus verder verzwakt, en kan dan gebruikt worden voor vaccinatie tegen hondsdolheid. Tegenwoordig zijn vaccins in gebruik waarin het virus door verdunnen, chemische behandeling of ultraviolette bestraling geïnactiveerd is. Bezwaar van deze hersenvaccins is dat het hersenweefsel zelf oorzaak kan zijn van een ontsteking. Daarom worden hersenvaccins van embryonen of pasgeboren dieren met nog niet volledig ontwikkelde hersenen ontwikkeld. Door vele kippeëipassages verliest het virus fixe zijn infectiositeit, maar de immuniserende werking, die voor de hond voldoende profylaxe biedt (fluryvaccin), is voor de mens onvoldoende.
Vaccinatie van de mens geschiedt door dagelijkse injecties met toenemende virusconcentratie (in totaal 14); daarmee wordt zo spoedig mogelijk na de verdachte hondebeet begonnen, teneinde binnen de incubatietijd voldoende immuniteit te bereiken. Blijkt de bijtende hond na vijf dagen niet ziek te zijn, dan kan de vaccinatie worden afgebroken, hondsdolheid.
