[Lat.], v., (Romeinse oudheid) het hoger beroep op de comitia centuriata, een van de volksvergaderingen, dat door de Lex Valeria opengesteld werd voor ieder Romeins burger die ter dood veroordeeld werd.
Provocatio op de comitia tributa was mogelijk indien een magistraat een geldboete had opgelegd. In de Keizertijd kon ieder Romeins burger, waar ook in het rijk gevestigd, in beroep gaan bij de keizer; bekend is het geval van de apostel Paulus (Hand. 25,12).
