[Lat.], v., hoede, bescherming; steun, voorspraak van een invloedrijk persoon: — verlenen; bescherming van (een) binnenlandse bedrijfstak(ken) tegen concurrentie van het buitenland door importwerende maatregelen (e). (e) ECONOMIE. De volgende argumenten zijn aangevoerd vóór protectie, waarvan de meeste echter economisch discutabel zijn.
Het opvoedingsargument. Het overwicht van het éne gebied boven het andere in een bepaalde produktietak (aldus de voorstanders van opvoedende rechten) berust vaak op het feit, dat het ene gebied eerder met deze produktie is begonnen, en niet op een voordeel in natuurlijke omstandigheden. Door tijdelijke beschermende rechten te heffen kan men in het andere gebied ook de nodige ervaring met en bekwaamheid in de desbetreffende tak van industrie verwerven. Oorspronkelijk dacht men bij opvoedende rechten voornamelijk aan agrarische landen die nog moesten worden geïndustrialiseerd. Zij kunnen echter ook worden geheven om een nieuwe tak van industrie in reeds geïndustrialiseerde landen te helpen opbouwen indien deze industrietak in andere landen reeds is ontwikkeld. De moeilijkheid is om die industrieën uit te zoeken die later zichzelf zonder hulp in stand kunnen houden. Protectie kan dus voor jonge industrieën voordelig zijn, maar moet met grote voorzichtigheid worden toegepast.
Het stabiliteitsargument. In dit argument ligt de grondgedachte besloten dat regeling van de buitenlandse handel een grotere economische stabiliteit in het beschermde gebied ten gevolge heeft. Een land dat door protectie weinig buitenlandse handel heeft, zal inderdaad weinig worden beïnvloed door b.v. conjuncturele verstoringen in de rest van de wereld. Het ondervindt dan echter zoveel te meer de gevolgen van verstoringen die in het land zelf hun oorsprong vinden. Is er voornamelijk overof onderproduktie in een bepaalde produktietak van dat land, dan kan het deze niet opheffen door export of import van de goederen van die bedrijfstak.
Het loonargument. In landen met een hoge levensstandaard verdedigt men invoerrechten wel met de bewering, dat het een middel is om binnenlandse arbeiders te beschermen tegen de concurrentie van goederen, geproduceerd met lager betaalde buitenlandse arbeidskrachten. Werkgevers en werknemers steunen deze bewering, terwijl zij bovendien compenserende rechten eisen voor het feit, dat door allerlei sociale maatregelen voor de arbeiders (verzekering, veiligheidsmaatregelen enz.) deze arbeid extra duur wordt. Dit argument is in strijd met de leer der →comparatieve kosten en het daarop gebaseerde theorema van optimale welvaart. Het loonpeil van een land hangt immers af van zijn vermogen om met andere landen te concurreren.
Een land heeft hoge lonen, indien de produkten die met de daarvoor geleverde arbeid zijn gemaakt een relatief hoge waarde hebben. Ook hoge sociale lasten moeten uit de produktie worden betaald. Zij zijn slechts een andere vorm van loonuitkering en staan daarmee in economisch opzicht op één lijn. Hoge sociale lasten zijn dan ook een vals voorwendsel voor het instellen of handhaven van invoerrechten of andere restricties. Men moet derhalve voorzichtig zijn met de bewering, dat de levensstandaard van arbeiders wordt bedreigd door lage lonen of lage sociale lasten elders. Laagbetaalde arbeid is immers niet altijd goedkope arbeid, bekeken vanuit de loonkosten. Arbeid wordt o.a. laag betaald indien zij weinig produktief is.
Het werkgelegenheidsargument. Dit argument zegt dat protectie de werkgelegenheid zou stimuleren ingeval van werkloosheid. Op deze wijze zouden immers produktiemiddelen in gebruik genomen worden voor de produktie van vervangingsmiddelen voor vroeger geïmporteerde goederen. Hier staan echter drie dingen tegenover, nl. door protectie neemt de invoer af en dus ook de export; de werkgelegenheid in de beschermde industrieën mag groter worden, zij vermindert echter in de exportindustrieën; de prijzen voor importgoederen stijgen; de consument krijgt hierdoor minder voordelig zijn importprodukten en betaalt het gelag; de gewonnen werkgelegenheid gaat ten koste van de werkgelegenheid in het buitenland; het is wat men noemt een beggar thy neighbour remedy.
Historische vormen van protectie kwamen voor tijdens het colbertisme in Frankrijk, de Act of Navigation in Engeland, die in hernieuwde vorm is toegepast door de VS in haar scheepvaartwetgeving, waardoor ontwikkelingshulp voor minimaal 50 % in Amerikaanse schepen moet worden vervoerd. →onzichtbare handelsbelemmeringen.
LITT. H.G Johnson, Aspects of the theory of tariffs.
