eigenlijk: Niccolo di Pietro Pisano, Italiaans beeldhouwer, *ca. 1220 te Apulië(?), ♱tussen 1278 en 87; vader van G.Pisano. Pisano onderging tijdens zijn verblijf in Zuid-Italië (vóór 1250) de invloed van de beeldhouwkunst aldaar, die een sterk antiek karakter droeg, als gevolg van een herleefde belangstelling voor de antieken, die door keizer Frederik II sterk in de hand was gewerkt.
Pisano werd ook beïnvloed door de gotische stroming die Italië vanuit Frankrijk was binnengedrongen. Hij vestigde zich vóór 1250 te Pisa, waar hij in 1260 de kansel signeerde voor het baptisterium. In 1265 begon hij aan de kansel van de dom te Siena, geholpen door o.a. zijn zoon Giovanni en Arnolfo di Cambio. In 1278 voltooide hij met zijn zoon de Fon tana Maggiore te Perugia. Al herinnert zijn werk nog aan de Byzantijnse kunst, toch schiep Pisano nieuwe composities en wist hij de vorm technisch weer geheel te beheersen, ook al ontbrak hem de kracht om de gevoelens weer te geven. Zijn werk evolueerde naar een meer bewogen handeling, vooral in de werken uitgevoerd in samenwerking met zijn zoon.
Pisano was de eerste grote kunstenaarspersoonlijkheid sinds de klassieke oudheid. LITT. G.N.Fasola, La fontana di Perugia (1951); J.Poeschke, Die Sieneser Domkanzel des N.Pisano (1973).
