v. (—en), een stroming in het christendom van de 20e eeuw met grote nadruk op de ervaring van de Heilige Geest en de daarmee verbonden verschijnselen.
De pinksterbeweging manifesteert zich in talloze, soms onderling vrij sterk verschillende groepen (pentecostals), die zich in de meeste landen tot grotere verbanden verenigd hebben (in de VS o.a. de Assemblies of God). Voor alle pinkstergroepen is kenmerkend het grote belang dat gehecht wordt aan de Geestesdoop, het vervuld worden met de Heilige Geest, gepaard gaande met de genadegaven van glossolalie, profetie, gebedsgenezing, demonenuitdrijving e.d., zoals die ook in het vroegste christendom voorkwamen (Hand.2; 1 Kor. 12 en 14). In de leer sluiten zij zich veelal aan bij het orthodoxe protestantisme met als bijzondere kenmerken een zeer fundamentalistische opvatting van de bijbel en een sterke verwachting van de spoedige wederkomst van Christus. Hoewel de pinksterbeweging niet in haar geheel op één beginpunt is terug te voeren, is voor de verbreiding in en buiten de VS de sterkste impuls uitgegaan van de opwekkingsbeweging die in 1906 in Los Angeles begon (Azusa—Street—Mission) en die terugging op de ervaring van de Geestesdoop en de daarmee verbonden glossolalie in de kleine bijbelschool van C.F.Parham in Topeka, Kansas (1901). De pinksterbeweging verbreidde zich aanvankelijk vooral in de VS, India en Europa (m.n. in Scandinavië en Duitsland). Thans vindt men pinkstergroepen over de gehele wereld; vooral in Latijns-Amerika en Afrika heeft zich een spectaculaire uitbreiding voorgedaan, die nog steeds doorgaat.
In Brazilië en Chili vormen zij de grootste geloofsgemeenschap na de Rooms-Katholieke Kerk. Hun spiritualiteit sluit aan bij de emotionaliteit van de Afrikanen. Men schat het aantal pinkstergelovigen over de gehele wereld op ca. 30 mln. De invloed van de pinksterbeweging op de bestaande kerken is vrij groot. Zo is er in de Rooms-Katholieke Kerk een sterke charismatische beweging. In Nederland werd in 1943 de Broederschap van Pinkstergemeenten in Nederland opgericht.
De Centrale Pinkster Bijbelschool is gevestigd in ’s-Gravenhage. Na enkele evangelisatie-campagnes in de jaren vijftig (o.a. T.L.Osborn, 1958) breidde de pinksterbeweging zich sterk uit, waarbij vooral de evangelist J.Maasbach de aandacht trok. De toen begonnen beweging wordt gewoonlijk Nieuw Pinksteren of het Volle Evangelie genoemd. De synode van de Ned. Hervormde Kerk gaf in 1960 een herderlijk schrijven uit (De Kerk en de Pinkstergroepen), dat echter niet leidde tot een nauwere samenwerking.
In 1979 telde de Broederschap 10000 geregistreerde leden. In België zijn de pinkstergroepen verenigd in de Assemblées de Dieu en de Vereniging van de Evangelische Pinkster Kerken, met te zamen ruim 6000 geregistreerde leden.
LITT. W.J.Hollenweger, Enthusiastisches Christentum. Die Pfingstbewegung in Geschichte und Gegenwart (1969); A.A.Hoekema, Spreken in tongen (1969); K.Ranaghan en D.Ranaghan, Catholic pentecostals (1969); K.McDonnall, Catholic pentecostalism (1970); W.J.Hollenwegen (red.), Die Pfingstkirchen (1971; met bibl.); C.N.Impeta, Kaart van kerkelijk Nederland (3e dr. 1972).
