[Lat.], eeuwigdurende beweging, m.n. een mechaniek dat voortdurend in beweging is zonder dat het energie verbruikt. Een perpetuum mobile van de eerste soort is een toestel dat zonder energietoevoer in een of andere vorm een onbeperkte hoeveelheid arbeid zou kunnen leveren.
Het bestaan van een dergelijk perpetuum mobile is in strijd met de wet van behoud van energie (eerste hoofdwet van de thermodynamica). Er zijn geen experimenten bekend die in strijd zijn met de wet van behoud van energie. Elke poging een perpetuum mobile van de eerste soort te construeren is daarom totaal uitzichtloos. Een perpetuum mobile van de tweede soort is een periodiek werkend toestel dat een onbeperkte hoeveelheid arbeid zou kunnen leveren terwijl de enige verandering in de omgeving die het bewerkstelligt is de afkoeling van een warmtereservoir (dit komt neer op een volledige omzetting van warmte in arbeid). De mogelijkheid van het bestaan van een perpetuum mobile van de tweede soort is niet in strijd met de wet van behoud van energie, echter wel in strijd met de tweede hoofdwet van de thermodynamica. Op grond van experimenten lijkt ook deze wet onaantastbaar zodat een perpetuum mobile van de tweede soort eveneens als onmogelijk moet worden beschouwd.
LITT. H.Dircks, Perpetuum mobile (2 dln. 1861—70; facs. 1977); S.R.Smedile, Perpetual motion and modern research for cheap power (1962).
