o. (-n), monosaccharide met een keten of ring van vijf koolstofatomen.
Pentosen ontstaan door hydrolyse van pentosanen. Uit het pentosaan xylan ontstaat D(+)xylose, dat bij 154 °C smelt en zoet smaakt. Xylose kan ook worden bereid door tarwestro te behandelen met zoutzuur. L(+)arabinose wordt bereid uit kersengom of uit Arabisch gom of uit hulzen van katoenzaad, door deze materialen te koken met verdunde zuren waarbij het polysaccharide araban gehydrolyseerd wordt. L(+)arabinose smelt bij 160 °C. De DL-arabinose komt voor in de urine van lijders aan pentosurie.
D(-)arabinose is o.a. een splitsingsprodukt van een glucoside uit aloësoorten. D(—)ribose, smeltpunt 87 °C, is een splitsingsprodukt van nucleïnezuren. Een vierde pentose is lyxose. Door verwarmen van de pentose met verdunde zuren ontstaat de vluchtige verbinding furfural die met aniline en zoutzuur een rode kleur geeft. Hierop berust een kenmerkende reactie op pentose en op pentosanen. Pentosen spelen een belangrijke rol in de energiehuishouding van levende organismen.
