Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

pek, residu

betekenis & definitie

m./o., (ook: pik), het zwarte, vaste en taaie destillatieresidu van bruinkoolteer, houtteer of steenkoolteer; (spr.) wie met omgaat, wordt ermee besmet, wie met slechte mensen omgaat, wordt zelf slecht.

Pek wordt bereid door destillatie van de teer in charges, d.i. discontinu of zoals in de aardolieindustrie continu door verhitting in buizenovens. Bij beide methoden blijft een pek als residu achter, dat afhankelijk van de marktsituatie soms verwerkt wordt tot cokes.

Bruinkoolpek wordt hoofdzakelijk als bindmiddel voor de brikettering van fijnkorrelige steenkool en ertsen gebezigd. Ook vindt het toepassing als isolatiemiddel in de elektrotechniek. Steenkoolpek, de meest voorkomende pek, is een zwarte, thermoplastische massa die bij kamertemperatuur bros is, een schelpachtige, glanzende breuk vertoont en die in oplosmiddelen slechts gedeeltelijk oplost. Hoofdzakelijk zijn boven 400 °C kokende componenten aanwezig, die uit niet-geïdentificeerde meerkernige aromatische koolwaterstoffen en hetero-cyclische verbindingen bestaan. Enkele wel geïdentificeerde verbindingen zijn: benzofluoreen, chryseen, benzoanthraceen, tetraceen, peryleen, benzpyreen, piceen. In de handel komen verschillende soorten pek, nl. briketpek, elektrodenpek, gieterijpek en geplastificeerde pek.

Van de drie eerstgenoemde is bindmiddel voor diverse massa’s de hoofdtaak. Geplastificeerde pek wordt bereid door menging van harde pek, hoogkokende teerolie en veelal ook kristallijn anthraceenresidu. Het wordt toegepast als deklaag op metalen buizen tegen corrosie, en in steenvoegen en uitzettingsvoegen in betonbanen.

< >