o., het streven naar vereniging van alle Germaanse volken.
Het pangermanisme ontwikkelde zich in het begin van de 19e eeuw als stroming in het Duitse nationalisme, en kwam sinds 1848 vooral tot uiting de zgn. Groot-Duitse richting. Later speelde het een belangrijke rol in de ideologie van het nationaal-socialisme. Hierbij dient te worden opgemerkt dat men aanvankelijk bij het beantwoorden van de vraag wat tot ‘Duitsland’ gerekend diende te worden, vooral taalkundige en andere culturele criteria hanteerde, terwijl de nationaal-socialisten zich baseerden op bepaalde raskenmerken.
