(Lat.: Panaetius), Grieks filosoof, *185 v.C. Lindos (Rhodos), ♰ca.109 v.C.
Athene. Panaitios was leerling van Antipatros van Tarsos, een filosoof van de zgn. middelste stoa, die ook openstond voor beïnvloeding vanuit andere systemen (platonisme, aristotelisme). Panaitios verdedigde dan ook de mening dat alle belangrijke ideeën teruggaan op Aristoteles. Toch bleef hij het stoïcisme trouw, hoewel hij enkele fundamentele stellingen (o.a. de algemene vuurwording aan het einde van iedere kosmische periode, de astrologie en mantiek, de allegorische verklaring van de oude mythen) ontkende of in twijfel trok. Toen na de Slag bij Pydna (168 v.C.) het contact van de Griekse intellectuele kringen met die van Rome frequenter werd (mede door de Griekse gijzelaars die naar Rome werden gebracht, o.a. de geschiedschrijver Polybios), werd Panaitios opgenomen in de kring die zich gevormd had rondom Scipio Africanus Minor. Panaitios maakte met Scipio een grote reis, onderrichtte hem in de Griekse filosofie en werd zo de man die het Griekse stoïcisme in Rome introduceerde.Hoewel de geschriften van Panaitios verloren gingen, is zijn (op de praktijk afgestemde) ethiek goed bekend, doordat Cicero de eerste twee boeken van zijn geschrift Over de plichten samenstelde met behulp van een werk van Panaitios. Vanaf 129 v.C. tot aan zijn dood doceerde Panaitios afwisselend te Athene en te Rome. Uitgave: Panaetii Rhodii fragmenta, door M.van Straaten (1962).
LITT. M.van Straaten, Panétius (1946); F.A.Steinmetz, Die Freundschaftslehre des Panaitios (1967); H.A.Gärtner, Cicero und Panaitios (1974).
