Henry John Temple, viscount, Brits politicus, *20.10.1784 Broadlands (Hampshire), ♰18.10.1865 Brocket Hall. Palmerston studeerde in Edinburgh en Cambridge en werd in 1807 lid van het Lagerhuis.
Hij sloot zich aan bij de Tories, en was van 1809-29 secretaris van het Ministerie van Oorlog. In 1828, onder invloed van hervormingsgezinde denkbeelden, werd Palmerston Whig. Van 1830-34 en 1835-41 was hij minister van Buitenlandse Zaken, in welke functie hij de Britse politiek met betrekking tot de Belg. Revolutie leidde. Palmerston steunde in Portugal de tegenstanders van de absolutistische troonpretendent don Miguel, in Spanje die van don Carlos (Carlisten), en wist in 1834 met Frankrijk, Spanje en Portugal een Quadruple Alliantie te bewerken. Dit verbond tegen het reactionaire streven was tevens een tegenzet tegen de toenadering tussen Oostenrijk en Rusland inzake de Oosterse kwestie.
Toen enige jaren later Frankrijk een onbetrouwbaar bondgenoot bleek en daarnaast de Russische en Engelse belangen in het Oosten parallel begonnen te lopen, sloot Palmerston n 1840 een nieuwe alliantie, nu met Rusland, Oostenrijk en Pruisen. Van 1841-46 leidde Palmerston de oppositie tegen het kabinet van R.Peel, van 1846-51 was hij opnieuw minister van Buitenlandse Zaken. Palmerston dwong door middel van veel machtsvertoon eerbiediging af van Engelands suprematie. Door zijn eigenzinnige handelwijze kwam hij in conflict met koningin Victoria, wat in 1851 tot zijn ontslag leidde. Van 1852-55 was hij minister van Binnenlandse Zaken, maar hij bleef ook in deze positie de buitenlandse politiek beslissend beïnvloeden en tijdens de Krimoorlog werd hij in febr. 1855 premier. Dit ambt heeft Palmerston met onderbreking van een korte periode in 1858, toen hij ten gevolge van zijn Chinese politiek tijdelijk moest aftreden, bekleed tot 1865. Van grote betekenis was het dat hij W.Gladstone als minister van Financiën in zijn cabinet opnam.
LITT. C.K.Webster, The foreign policy of Palmerton (2 dln. 1951); W.Baring Pemberton, Palmeriton (1951); G.Gillessen, Palmerston und die Einigung Deutschlands (1961); B.Connell, Regina vs. Palmerston (1962); B.Kingsley Martin, The triumph of lord Palmerston (1963); D.Southgate, Palmerston (1966); J.Ridley, Lord Palmerston (1970).
