Niccolo Paganini, Italiaans violist en componist, *27.10.1782 Genua, ♰27.5.1840 Nice. Paganini was een wonderkind en concerteerde na enkele korte studies vanaf 1793 in geheel Europa.
Van 1805-10 was hij in dienst van Napoleons zuster Elisa prinses Bacciocchi in Lucca. Daarna had hij geen officiële baan meer, en verdiende vermogens als vioolvirtuoos. Hij was ook gitaarvirtuoos. Wegens zijn zwakke gezondheid trok hij zich vaak terug aan de Côte d’Azur. Hij leefde van 1815-28 samen met de zangeres Antonia Bianchi. Paganini’s vioolspel moet van een ongehoorde virtuositeit zijn geweest; hierdoor ontstonden legendes rond zijn figuur en spel.
Hij was zeer excentriek en avontuurlijk, en had een groot gevoel voor show. Technieken als flageoletten-, pizzicatoen dubbelgrepenspel werden door hem tot de uiterste grenzen der muzikaliteit gevoerd. Dit ontketende een ware virtuositeitsrage, niet alleen onder violisten; o.a. Berlioz, Schumann, Chopin en Liszt werden door Paganini’s spel en composities beïnvloed. Tot in de 20e eeuw werden b.v. bewerkingen gemaakt van zijn 24 capriccio’s voor soloviool. Composities: 6 vioolconcerten, 24 capricci per violino (1818), vele variaties voor viool en piano of orkest, werken voor gitaar, kamermuziek.
LITT.J.E.W. Spronk, Bijdrage tot de biografie van N.Paganini (diss. 1965); J. Kapp, N. Paganini (1969); J. Pulver, Paganini (1970); R. de Saussine, Paganini (1970).
