kosmopolitische havenstad van het oude Rome, gelegen aan de monding van de Tiber. De stad werd gesticht in 335 v.C.
De eerste haven was in de rivier. Keizer Claudius begon met de aanleg van een haven aan zee (42 n.C.), die door keizer Nero werd voltooid (54). Toen ook deze haven niet meer voldeed, liet keizer Trajanus een nieuwe graven106). In de 2e eeuw beleefde Ostia een plotselinge
toename van welvaart en een grote bevolkingsgroei.
Dit heeft geleid tot de bouw van woonblokken, de zgn. insulae (insula), naar het model van die te Rome. De meeste overblijfselen van Ostia dateren van de eerste helft van de 2e eeuw. Eind 4e eeuw begon de stad in verval te raken. Systematische opgravingen worden uitgevoerd sinds 190
9. Men vond
o.a. het theater uit de tijd van Augustus, met daarachter aangebouwd een vierkant plein, de porticus
post scaenam. Daar werden later de kantoren gevestigd van de handelaars en cliënten van overzee.
De vloeren werden veelal versierd met zwart-wit mozaïeken, een Italiaanse traditie die vooral in Ostia is ontwikkeld. De steentjes zijn groter dan bij gekleurde mozaïeken, wat leidt tot een grotere stilering van de uitgebeelde motieven. Verder vindt men in Ostia heiligdommen van allerlei cultussen, afkomstig uit alle delen van het Romeinse Rijk, o.a.
mithraea. Behalve de insulae vindt men in Ostia ook luxe herenhuizen uit de 4e eeuw van het type domus. Men bouwde er volgens de Romeinse baksteenbouw met bogen, gewelven en pilasters, maar ook met Griekse zuilenrijen en architraven.
LITT. R.Miegers, Roman Ostia (1960); J.E.Packer, The insulae of imperial Ostia (1971).
