m. (-lanen), Emberiza hortulana, een vogelsoort uit de familie gorzen.
De ortolaan is roestbruin met zwarte vlekken van boven, grijze kop en borst; onderdelen lichtbruin;
lichte oogring. De lengte is ca. 15 cm. Het broedgebied omvat Europa, Noordwest-Afrika en West-Azië; de Europese ortolanen trekken naar Noord-Afrika. In het Middellandse-Zeegebied worden zij in massa’s gevangen en gegeten; zij golden al bij de Romeinen als lekkernij. In Nederland is de ortolaan een vrij schaars voorkomende broedvogel in het oosten van het land; in België een schaars voorkomende broedvogel van de Kempen. Doortrekker in vrij klein aantal van half aug. tot in okt. en van eind april tot eind mei. In Zuid-Joegoslavië en Griekenland komt de sterk gelijkende bruinkeelortolaan (Emberiza caesia) voor.
