José Clemente, Mexicaans schilder en graficus, *23.11.1883 Ciudad Guzman, ♱7.9.1949
Mexico-Stad. Orozco was een van de baanbrekers van de hedendaagse kunst in Mexico. Daarbij was hij meer beïnvloed door de Mexicaanse folklore en de kunst van de Azteken dan door het Europese avant-gardisme. In zijn vroege tekeningen en litho’s (1913-17) verbeelde Orozco taferelen van oorlogsgeweld, agressie en verschrikking, nauw verwant aan Goya’s etsen. Na de Eerste Wereldoorlog tekende hij politieke karikaturen voor een tijdschrift. De sociale belangstelling voor de armen en onderdrukten kreeg bij Orozco de overhand.
Hij maakte muurschilderingen voor de Nationale Voorbereidingsschool te Mexico-Stad met moderne allegorische voorstellingen (De wet, De staking, taferelen uit de geschiedenis van de Mexicaanse revolutie e.d.). Zijn figuren worden verteerd door innerlijke onrust en passie. In 1927 maakte Orozco muurschilderingen in Pomona College (Californië)
en te New York. Verder ontwierp hij muurversieringen voor het Gebouw van Schone Kunsten te Mexico (1934), voor het Hoge Gerechtshof in Mexico-Stad (Valse en ware rechtspraak, 1944) en voor een ziekenhuis aldaar (Apocalyps, 1944), In zijn latere muurdecoraties komt een fel expressionisme tot uiting. In helle kleuren, strak geritmeerd, beeldde Orozco de strijd tussen communisme en fascisme, en het lijden van het Mexicaanse volk uit.
Litt. A.Reed, Orozco (1956).
