Bernaert (Barend) van, Zuidned. schilder, *1498 Brussel, ✝6.1.1542 Brussel. Van Orley was sinds 1518 hofschilder van de Ned. landvoogdessen Margareta van Oostenrijk en Maria van Hongarije.
Hij schilderde behalve vele portretten van leden van de Habsburgse dynastie, de altaarstukken van het Heilige Kruis (Turijn en Brussel), van de Heilige Thomas en Matthias (Wenen), van de Beproevingen van Job, van de Beweging (beide Brussel) en van het Laatste oordeel (Antwerpen). Verder ontwierp hij de twee transeptramen in de Sint-Michielskathedraal te Brussel (1537-38) en een venster van de Sint-Baafs te Haarlem, waarvan de kartons zich in het Rijksmuseum te Amsterdam bevinden. Van Orley leverde ook kartons voor wandtapijten (de Jachten van Maximiliaan, Louvre, Parijs). Als een belangrijk vertegenwoordiger van het romanisme voerde Van Orley, samen met J.Gossaert de renaissance in de Vlaamse schilderkunst in.
LITT. E.Holm, P.Brueghel en B.van Orley (1964); VI.J.Friedländer, Early Netherlandish painting, dl.3.(1972).
