Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Oostzee

betekenis & definitie

zeegebied, omsloten door Zweden, Finland, de USSR, Polen, de BRD, de DDR en Denemarken, 422000 km2, gemiddelde diepte 55 m, grootste diepte 459 m. Belangrijke onderdelen zijn de 4-Botnische Golf en de Finse Golf.

De Oostzee staat via de Grote en de Kleine Belt en de Sont in verbinding met het Kattegat. In de Oostzee ligt een aantal bekkens, gescheiden door ondiepe drempels. Het zoutgehalte van het water is door de grote aanvoer van rivierwater, de geringe verdamping en de smalle en ondiepe verbinding met de oceaan vrij laag. Oppervlaktewater met een lage saliniteit stroomt de Oostzee uit, terwijl water met een hoge saliniteit langs de bodem naar binnen stroomt. Deze stromen staan sterk onder invloed van de wind. Gemiddeld wordt door de bodemstroom jaarlijks 2,5 % van het totale volume van de Oostzee aangevoerd.

In de uiteinden van de Botnische en Finse Golf is de invloed van deze instroming zeer gering. De saliniteit bedraagt daar minder dan 3 %o. Op grotere diepte in de bekkens kan de saliniteit aanmerkelijk hoger zijn, waardoor de stabiliteit van de gelaagdheid in het water groot is. Dit heeft tot gevolg dat soms gedurende enkele jaren het water bij de bodem praktisch niet wordt ververst. Door biologische en chemische processen in dit water kan dan de opgeloste zuurstof totaal worden opgebruikt en kan zich zwavelstof vormen. De oppervlaktetemperaturen liggen ’s zomers tussen ca. 12-17 °C, ’s winters daalt de temperatuur sterk en vormt zich ijs, vooral langs de kusten.

De maximale ijsuitbreiding komt meestal voor in mrt. De getijden zijn in het grootste deel van de Oostzee enkeldaags, de amplitude is gering (tot enkele dm). De wind veroorzaakt onregelmatige schommelingen van het zeeniveau van meer dan 1 m.

Na de pleistocene ijsbedekking vormde zich ter plaatse van de Oostzee een groot meer (Baltische Zee), gevolgd door de Yoldia Zee, het Ancylus Meer en de zoute Littorina Zee. Door een vernauwing van de verbinding met de Noordzee nam het zoutgehalte af.

< >