Ned. gemeente in de prov. Friesland, grenzend aan Drenthe, 226,18 km2, 22050 inw., 33 % n.h., 18 % geref., 7 % overige en 42 % g. kerkg.
De gemeente omvat de dorpen Appelscha, Donkerbroek, Haulerwijk, Oldeberkoop, Oosterwolde, Elsloo, Fochteloo, Haule, Langedijke, Makkinga, Nijerberkoop, Ravenswoud en Waskemeer. Van de beroepsbevolking is 14 % werkzaam in de landbouw (m.n. veeteelt), 26 % in de industrie en 30 % in de dienstensector, 29 % werkt buiten de gemeente. Oosterwolde is een van de elf Friese industrialisatiekernen (voedingsen genotmiddelen).Bij Appelscha werd in 1970 gas aangeboord. In de gemeente komen de grootste bosgebieden van Friesland voor. Bij Fochteloo ligt hoogveen. Bezienswaardigheden: romaans-gotische kerk met 17e-eeuwse zadeldaktoren te Oldeberkoop en klokkestoelen te Appelscha, Donkerbroek, Elsloo, Fochteloo, Langedijke, Nijeberkoop en Oosterwolde.
