(ook: Grote Schisma), de scheiding tussen de oosterse en westerse christelijke kerken. Dit schisma was het resultaat van een vervreemdingsproces van eeuwen, dat begon op het einde van de 5e eeuw onder patriarch Akakios en toenam onder invloed van o.a. de strijd om het primaat, de leer van de monotheleten, monofysieten en nestorianen, de hulp die Rome in de 8e eeuw zocht bij de Franken, de keizerkroning van Karel de Grote in 800 en de strijd om het Filioque in de geloofsbelijdenis.
Het schisma werd tenslotte in 1054 definitief door de excommunicatie door paus Leo ix van patriarch Kairoularios en omgekeerd van de pauselijke gezant Humbert van Silva Candida door de patriarch. De hereniging op het Concilie van Firenze (1438-39) bleef dode letter. De wederzijdse excommunicaties van 1054 werden op 7.12.1965 in een gemeenschappelijke verklaring te Rome en Konstantinopel door paus Paulus VI en patriarch Athenagoras I opgeheven.
LITT. G.Stadtmueller, Europa auf dem Wege zur grossen Kirchenspaltung, 1054 (1960); L.Bréhier, Le schisme oriental du xie siècle (1968).
