[Lat., geen straf zonder wet], grondbeginsel van het strafrecht, volgens hetwelk geen handeling bestraft mag worden, indien de wet er geen straf op stelt. Pas de creatie van een wettelijk vastgestelde strafgrond maakt een bepaalde handeling tot misdrijf in juridische zin (nullum crimen sine lege, geen misdrijf zonder wet).
Deze grondstelling beschermt het individu tegen willekeur van de rechter inzake de uitleg van het begrip misdrijf. Tevens verbiedt zij de terugwerkende kracht van een nieuwe strafwet. Hoewel deze formule in de meeste landen en ook in het internationale recht is aanvaard, wordt dit principe, m.n. in zaken met een politiek aspect soms uit opportuniteitsoverweging terzijde gesteld, zoals het proces tegen Johan van Oldenbarnevelt, het proces van Neurenberg en de processen gevoerd tijdens de bijzondere rechtspleging in de jaren 1945—52.
