[Lat., nieuwe verordeningen], naam van de constitutiones die de Romeinse keizer Iustinianus en zijn opvolgers uitvaardigden na 534, het jaar van de totstandkoming van de codificatie. Hoewel de vele constitutiones die tijdens zijn bewind werden uitgevaardigd nooit in een authentieke compilatie zijn ondergebracht, ontstonden toch drie particuliere novellenverzamelingen.
De belangrijkste is de Collectio Graeca, die 168 constitutiones omvat en pas is afgesloten onder Tiberius II. Daarnaast bestaan twee Latijnse verzamelingen, de Epitome Iuliani en het Authenticum, die beide een rol hebben gespeeld bij de receptie van het novellenrecht in de late middeleeuwen en daarna.
LITT. P.Noailles, Les collections de l’empereur Justinien (1912); P.Noailles, La collection grecque de 168 Novelles (1914).
