naam van een aantal pausen en vorsten. PAUSEN Nicolaas I, paus (858-867), heilige, ♱13.11.867 Rome; van Romeinse adel.
Nicolaas verdedigde het pauselijk primaat, o.a. tegen Hinkmar van Reims.In 863 zette hij patriarch Fotios van Konstantinopel af. Hij was een sterke persoonlijkheid, die de pauselijke macht deed eerbiedigen.Nicolaas II, paus (1059—61), Gerhard, *Lotharingen of Bourgondië, ♱19/27.7.1061 Florence. Nicolaas werd paus door de invloed van Hildebrand, de latere paus Gregorius vi i. In 1059 liet hij een decreet uitvaardigen waarbij de pausverkiezing aan het kardinalencollege werd voorbehouden. Nicolaas bereidde de -Gregoriaanse hervorming voor. Nicolaas V, paus (1447—55), Tommaso Parentucelli, *1398 Sarzana, ♱24.3.1455 Rome.
Nicolaas was de eerste renaissancepaus, humanist en van strenge zeden. Hij stichtte de Vaticaanse bibliotheek, waarvoor hij meer dan 800 codices verzamelde, maar hij schoot tekort ten aanzien van de innerlijke hervorming van de kerk.
