Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Naumann, Friedrich

betekenis & definitie

Duits politicus, *25.3.1860 Störmthal (bij Leipzig) ♱f24.8.1919 Travemünde. Naumann kwam als luthers predikant in aanraking met het sociale vraagstuk en de politiek.

Als tegenstander van de areligieuze, sociaaldemocratische beweging poogde hij een protestantse arbeidersbeweging op christelijk-sociale grondslag (christelijk-sociaal) op te richten, die de fouten van het kapitalisme bestreed, maar positief stond tegenover de Duitse staat en monarchie. In 1896 stichtte Naumann de Nationalsoziale Partei, die echter in 1903 werd ontbonden. Naumann voegde zich bij de linksliberalen. Van 1907-18 (met uitzondering van de jaren 1912—13) was hij lid van de rijksdag. Naumann werd aanhanger van een parlementair regime. In het begin van de Eerste Wereldoorlog trad Naumann als Duits imperialist op, maar hij stemde op 19.7.1917 vóór de vredesresolutie.

In 1918 werd hij voorzitter van de Duitse Democratische Partij en lid van de Weimarer Constituante. Werken: Was heisst christlich-sozial? (1894—96), Das Ideal der Freiheit (1908), Mitteleuropa (1915), Der Kaiser im Volksstaat (1917), Gestalten und Gestalten (1919). Uitgave: Werke (6 dln. 1964-68). LITT. T.Heuss, F.Naumann (3e dr. 1968); W. Happ, Das Staatsdenken Naumanns (1968); J. Christ, Staat und Staatsraison bei F.Naumann (1969); I.Engel, Gottesverstandnis und sozialpolitisches Handeln bei Naumann (1972).

< >