v./m. (-buizen), ontstekingsmechanisme voor bommen, granaten enz., dat op een bepaalde afstand van het doel de lading tot ontploffing brengt.
In het voorste gedeelte van een nabijheidsbuis (zie buis, MILITARIA) bevindt zich een zend-/ontvanginstallatie van zeer kleine afmetingen, die na het afvuren in werking treedt. In de neuspunt van de buis is een antenne aangebracht, die de door objecten teruggekaatste signalen opvangt. Bij een bepaalde sterkte van deze signalen wordt het elektrische ontstekingsmechanisme van de buis geactiveerd. De betrouwbaarheid van nabijheidsbuizen is groter dan die van andere typen, zij zijn echter ook veel duurder. Dit in de Tweede Wereldoorlog geïntroduceerd type buis is zowel bij de marine (scheepsartillerie) als bij de landmacht (velden luchtdoelartillerie) in gebruik.
