Robert Edler von, Oostenrijks schrijver, *6. 11.1880 Klagenfurt, ♰15.4.1942 Genève. Musil was aanvankelijk officier en studeerde later machinebouw en filosofie met de nadruk op het grondslagenonderzoek.
Vanaf 1923 wijdde hij zich geheel aan de litteratuur, eerst te Berlijn, daarna te Wenen. In 1936 vluchtte hij voor de nazi’s en in 1939 vestigde hij zich te Genève. Musil wordt als een van de belangrijkste Duitstalige schrijvers van de 20e eeuw beschouwd. Zijn werk vertoont qua taal en stijl grote affiniteit met het oeuvre van Proust. Musil heeft romans, novellen, toneelstukken, kritieken en essays geschreven. Vanaf 1924 concentreerde hij zich geheel op zijn levenswerk, de onvoltooid gebleven roman Der Mann ohne Eigenschaften (3 dln. 193043).
Hierin geeft Musil een groot panorama van de culturele ineenstorting van het oude Oostenrijk na de Eerste Wereldoorlog en illustreert hiermee tegelijkertijd de overgang naar de moderne tijd in algemene zin. In de hoofdfiguur Ulrich, die geen vastliggende eigenschappen bezit en die zijn leven derhalve als experiment ervaart, is de auteur zelf makkelijk te herkennen. Musils werk is sterk intellectualistisch en wordt gekenmerkt door helderheid, ironie en gevoeligheid; daarnaast vertoont het echter tevens een beklemmende, mystieke geladenheid. Werken: Die Verwirrungen des Zöglings Törless (1906; verfilmd 1965), Vereinigungen (1911), Die Schwärmer (1921; toneel), Vinzenz, oder die Freundin bedeutender Männer (1924; klucht), Drei Frauen (1924), Der Mann ohne Eigenschaften (3 dln. 1930-43), Nachlass zu Lebzeiten (1936; kritieken en essays), Über die Dummheit (1937). Uitgave: Ges. Werke (1978).
LITT: E.Kaiser en E.Wilkins, R.Musil (1962); E. Albertsen, Ratio und Mystik im Werk R.Musils (1968); U.Schelling, Identität und Wirklichkeit bei R.Musil (1968); J.Kühne, Das Gleichnis (1968); J. C.Thöming, R.Musil-Bibliographie (1968); G.Müller, Dichtung und Wissenschaft (1971); M.L.Roth, R.Musil (1972); B.Röttger, Erzählexperimente (1973); R.L.Roseberry, R.Musil (1974).
