[Gr. metropolis], v./m. (-polen), wereldstad.
Het begrip metropool heeft in de sociaal-geografische, planologische en sociologische litteratuur een meer genuanceerde inhoud en wordt ook gebruikt bij kleinere stedelijke eenheden. Wezenlijk voor de metropool is dat er een duidelijke relatie bestaat met een gebied rond de stad (stadsregio), waartoe ook de suburbane zones (suburb) en de overgangszone van stad naar land behoren . Men heeft standaard-maatstaven geconstrueerd, o.a. de SMA (Standard Metropolitan Area), de SMSA (Standard Metropolitan Statistical Area) en de MA (Metropolitan Area). De MA is gebruikt voor internationale inventarisatie van metropolen. Eén der belangrijke criteria van de M A is een inwonertal van ten minste 100 000 in het gebied en ten minste 50 000 in een stad. In Nederland zijn 17 MA’S en in België 5 MA’S (1976).
Specifiek voor de metropolen zijn o.a.: het aan elkaar groeien van metropolen tot een groot verstedelijkt gebied (conurbatie), hetgeen kan leiden tot een sterke devaluatie van het gebied, b.v. het grote gebied van Boston tot Washington DC in de VS of het Ruhrgebied in de BRD. Een dergelijk gebied wordt wel megalopolis genoemd. Verder doen zich in metropolen vele sociale problemen voor rond de structurele veranderingen die in het achterland optreden, o.a. op het terrein van werkgelegenheid, opvoeding, onderwijs, autonoom bestuur. Sterk op de voorgrond treden moeilijkheden rond enerzijds de noodzaak tot vormgeving aan de zich uitbreidende en naar steeds sterkere integratie groeiende metropolen (b.v. noodzaak tot uitbreiding van verkeersaccommodatie, woon-, werken recreatiegebieden), anderzijds de waarde die gehecht wordt aan het behoud van de bestaande samenlevingsstructuren die in het gebied van de metropolen liggen en die vaak een autonoom bestuur hebben, dat zich hiertegen niet zelden verzet.
LITT. The world’s metropolitan areas, Institute of Intern. Studies (1959); O.D.Duncan enz., Metropolis and region (1960); J.Gottmann, Megalopolis. The urbanized north eastern seaboard of the US (1961); J.C.Bollens, H.J.Schmandt, The metropolis, its people, politics and economie life (1965); W. H.Eldredge, Taming megalopolis (1967).
