[Arab., bank], v./m. (-s), Oudegyptisch graf in de vorm van een sterk afgeknotte piramide met langwerpig grondvlak.
(e) De mastaba werd vooral in het Oude Rijk (ca. 2400 V.C.—2200 v.C.) veelvuldig gebouwd. De bouwstof was kleisteen of kalksteenblokken. De mastaba ontwikkelde zich tijdens de eerste dynastie. Ten tijde van het Oude Rijk bevonden zich binnenin een kamer waar men de afgestorvene offers van spijs en drank bracht en een kamer (serdab) ter berging van de beelden van de afgestorvene. In de muur van deze kamer was een opening, opdat de geur der offers, die in de kapel gebracht werden, zou doordringen tot de →Ka, die wellicht volgens de Egyptische geloofsopvatting in deze beelden woonde. In de bovenbouw had men de opening van een gang, die naar de grafkamer voerde.
Daar stond de stenen sarcofaag met het lijk dat soms in een kalkstenen of houten kist lag. Na de bijzetting werd deze gang met stenen gevuld om ongewenste bezoekers af te weren. Gaandeweg werd het aantal kamers vergroot (b.v. de mastaba van Mereroeka bij →Sakkara). Op de wanden van de kamers en m.n. van de kapel bracht men voorstellingen aan in reliëf of schildering, die een indruk van het dagelijks leven van de overledene geven. Beroemd zijn b.v. de reliëfs in het graf van Ti in Sakkara. In de necropolis ten westen en ten oosten van de Cheopspiramide bij Giza heeft men een aantal mastabas gegroepeerd om het koningsgraf, dat in het midden staat, zodat men een soort stad kreeg.
LITT. G.A.Reisner, the development of the Egyptian tomb down to the accession of Cheops (1936).
