Frans eiland en overzees dep. in het Caribische Gebied, 1100 km2, 360 000 inw. Hoofdstad: Fort-de-France.
Martinique behoort tot de Kleine Antillen (Bovenwindse Eilanden). FYSISCHE GESTELDHEID. Het eiland bestaat uit een oud kristallijn gesteente, bedekt met sedimenten en lava. In het noorden domineert de vulkaankegel van de Mont Pelée (1463 m); de uitbarsting in 1902 vernietigde de toenmalige hoofdstad Saint-Pierre volledig, waarbij 30 000 mensen omkwamen. Het centrum is bergachtig met toppen tot 1100 m (Pitons du Carbet), en loopt via het Massif de Vauclin naar het zuiden af naar de alluviale laagvlakte (Vlakte van Lamentin) om de Baai van Fortde-France. De westkust is een mangrovekust. Koraalriffen en vele eilandjes liggen voor de oostkust; het noorden heeft een klifkust.Het eiland heeft een tropisch zeeklimaat en ligt onder invloed van de noordoostpassaat. Wervelstormen. Het zuidwesten is semi-aride. Een groot deel van het eiland heeft een tropisch regenwoud. BEVOLKING. De bevolking bestaat uit negers en mulatten; een zeer klein gedeelte zijn Fransen. Het rooms-katholicisme is het meest verbreid. De officiële en handelstaal is Frans, verder wordt er Creools gesproken.
ECONOMIE. Van de beroepsbevolking is 30 % werkzaam in de agrarische sector. De laaggelegen gebieden zijn bebouwd met suikerriet, het voornaamste gewas; verder bananen, ananas, cacao en koffie. Veeteelt omvat 45000 runderen. Er is nog geen bosexploitatie; import van hout uit Frankrijk en de VS.
Er is een olieraffinaderij (550 000 t per jaar). Verder 8 suikerfabrieken, 28 rumdestilleerderijen, 13 ananasconservenfabrieken. Men streeft naar concentratie en naar diversificatie. De export omvat bananen, suiker, rum, ananas, geraffineerde olieprodukten. Er is import van levensmiddelen, gebruiksgoederen, grondstoffen, aardolie.
Er is op het eiland een goed ontwikkeld wegennet. Het internationale vliegveld heet Lamentin; vele airstrips. Het toerisme bestaat m.n. uit cruise-toerisme.
BESTUUR. Het departement wordt bestuurd door een prefect, die wordt bijgestaan door een gekozen algemene raad. Het is vertegenwoordigd in het Franse parlement.
De munteenheid is de Franse franc. GESCHIEDENIS. Martinique werd in 1502 door Columbus bezocht; het werd echter niet gekoloniseerd. In 1635 vestigde er zich een groep Franse kolonisten; het eiland was tot 1674 particulier bezit, daarna werd het een Franse kroonkolonie. In 1654 kwamen er 300 uit Brazilië verdreven Nederlanders, die er de suikerindustrie opbouwden; na 1723 werd er ook koffie verbouwd. Beide soorten plantages zijn arbeidsintensief, zodat zeer vele slavenuit West-Afrika werden ingevoerd (de Indiaanse Cariben waren door ziekten en uitmoording verdwenen). Na de afschaffing van de slavernij (1848) werden arbeiders uit China en India aangetrokken. Het eiland was verscheidene malen in Engelse handen en had ook te lijden van Ned. aanvallen, o.a. door Piet Hein. In 1787 werd een volksvertegenwoordiging ingesteld, in 1946 kreeg Martinique de status van overzees departement.
LITT. A.Joyau, La Martinique (1967); H.Leridon e.a., Fécondité et familie en Martinique (1970).
