republiek in Centraal-Afrika, begrensd door Tanzania, Mozambique en Zambia, 118 484 km2 (94 080 km2 land), 518 0000 inw. Hoofdstad: Lilongwe.
FYSISCHE GESTELDHEID
Reliëf en afwatering. In de noord—zuidrichting heeft Malawi een lengte van 840 km, de breedte ligt tussen 80-160 km. Het Malawi Meer neemt het noordoosten in. In de lengte wordt het land door de Oostafrikaanse slenk doorsneden, in de zuidelijke uitloper hiervan stroomt de Shire. Aan beide zijden van het dal verheffen zich, met steile breukvlakken, plateaus van 1000—1500 m. In het noorden en zuiden wordt het reliëf groter, het Mlanje Plateau in het zuiden bereikt 3250 m.
Klimaat. Het klimaat is tropisch, maar wisselt sterk met de hoogte. De neerslag valt in nov.—april, en varieert van 635 mm in het Shiredal tot 2795 mm op het Mlanje Plateau. Het land heeft een weelderige, tropische vegetatie en een rijke fauna. Er zijn drie nationale parken, waarvan het Nyika Nationaal Park (933 km2) het belangrijkste is.
BEVOLKING
Met een bevolkingsdichtheid van 54 inw./km2 is Malawi een van de dichtstbevolkte staten van Afrika. De helft van de bevolking woont in het zuiden; ca. 5 % woont in steden. Van de bevolking is ca. 50 % jonger dan 15 jaar. De belangrijkste stam is de Chewa, die in het centrum aan het Malawi Meer woont. In het zuiden wonen Lomwe en Sena, in het noorden Nkonde, Tumbuka en Tsonga. Er zijn veel kleine ziekenhuizen, waaronder veel van missie en zending.
De belangrijkste stad is de dubbelstad Blantyre-Limbe met 180 000 inw. Lilongwe telt 75 000 inw. en de oude hoofdstad (tot 1975) Zomba 20 000 inw. De officiële taal is Engels; de stamtalen behoren alle tot het Nyanja.
Godsdienst. Van de bevolking is 40 % christen (15 % r.k.), 12 % is islamiet, de rest aanhanger van een natuurgodsdienst. Om de weigering lid te worden van de Malawi Congress Party zitten 5000—8000 Jehova’s getuigen in kampen.
Communicatie. The Daily Times is het enige nieuwsblad dat dagelijks verschijnt (oplage 14 000). Sinds 1964 verzorgt de Malawi Broadcasting Corporation radio-uitzendingen (200 000 radiotoestellen). Er is nog geen televisie.
ECONOMIE
Malawi behoort tot de armste ontwikkelingslanden. Het zuiden is economisch beter ontwikkeld dan de rest van het land. Na de onafhankelijkheid moest de economische ontwikkeling gestimuleerd worden. Tussen 1964—70 is de industrie snel van de grond gekomen.
Landbouw. Ruim 50 % van Malawi is geschikt voor de landbouw. Daarvan is 40 % permanent in cultuur, de rest ligt braak. Ca. 90 % van de bevolking is afhankelijk van de landbouw. Voor zelfvoorziening worden maïs, cassave, peulvruchten en steeds meer rijst verbouwd. Voor de markt kweekt men katoen, thee, tabak, rijst en aardnoten.
De regering laat betere landbouwmethoden op de scholen onderwijzen en ook op cursussen voor stamhoofden. Veeteelt. De veestapel van Malawi is sinds de onafhankelijkheid sterk toegenomen. Van de landbouwbedrijfjes heeft ca. 10 % rundvee. Het vee wordt m.n. door kinderen gehoed. Er moet nog veel vlees worden ingevoerd.
Bosbouw. Hoewel 25 % van het land is bebost, is de bosbouw slecht ontwikkeld. Er is enige houtexport naar Zambia en Denemarken. Veel van de houtopbrengst wordt gebruikt ten behoeve van de papierindustrie.
Visserij. Het Malawi Meer heeft een overvloed aan vis. De commerciële visserij wordt sterk bevorderd. Mijnbouw. De delfstoffen zijn te gering in kwantiteit of kwaliteit of liggen ongunstig om economisch van belang te zijn. Van enige betekenis zijn apatiet, bauxiet en cyaniet.
Energie. De geweldige hoeveelheid water in Malawi biedt ruime mogelijkheden tot het opwekken van hydro-elektriciteit. Diverse stations zijn in voorbereiding. In 1967 werd bij de Nkulawatervallen een krachtcentrale geïnstalleerd. Het in 1973 begonnen Tedzaniproject moet, met het Nkulastation, de elektriciteitsvoorziening voor de zuidelijke regio en het gebied van Lilongwe gaan verzorgen. Verder staan er centrales bij Mzuzu, Mangotsji, Kasungu, Liwonde en Chikwawa.
Industrie. De regering doet veel aan de ontwikkeling van de industrie. Het ontsluiten van het land, de stabiliteit van de munt en een evenwichtige politiek scheppen een goed investeringsklimaat. De industrie omvat verwerking van m.n. exportprodukten, dranken en voedingsmiddelen, nijverheid, de fabricage van oliën, zepen, kleding en schoeisel, van radio’s, batterijen, cement en stenen, papier en metaalprodukten.
Handel. Malawi is grotendeels afhankelijk van de export van landbouwprodukten. Het vroegere moederland Groot-Brittannië heeft nog steeds een groot aandeel in de buitenlandse handel van Malawi. Verkeer. Er loopt een spoorlijn (van Malawi Railways) van de zuidgrens met Mozambique tot Salima in het noorden. Het wegennet is 11 250 km lang, waarvan meer dan 10 % is geasfalteerd.
In het hele land zijn wegen in aanleg. Dicht bij Blantyre is een grote luchthaven; bij Lilongwe is een nieuw internationaal vliegveld in aanleg.
Toerisme. Door de grote verscheidenheid aan landschappen gaat het toerisme een steeds grotere rol in de economie spelen.
STAATSINRICHTING
Bestuur. In 1966 werd een nieuwe grondwet aanvaard. Malawi is een eenpartijstaat met aan het hoofd een president. Het parlement heeft 73 leden, waarvan 60 gekozen. Men moet lid zijn van de Congrespartij van Malawi. De president heeft grote bevoegdheden.
Malawi is verdeeld in drie regionen die onderverdeeld zijn in 23 districten. De republiek is lid van het Britse Gemenebest.
Rechtspraak. Malawi heeft een gemengd rechtsstelsel. Gedingen beheerst door inheems recht ressorteren onder stamrechtbanken, gedingen beheerst door recht van het Britse type onder magistratenhoven. Hoogste rechtsinstantie is het Opperste Hof van Appel, dat zetelt te Blantyre.
Munt. De munteenheid van Malawi is de kwacha (100 tambala). De koers was op 1.8.1978: 1 MK = f 2,50 = BF 36.
Onderwijs. Er is geen leerplicht en ca. 75 % is analfabeet. In 1975—76 genoten 641 709 leerlingen primair onderwijs en 14 489 leerlingen secundair onderwijs. In 1964 is een universiteit gesticht in Zomba met slechts enkele faculteiten, die gedeeltelijk in Blantyre en Lilongwe zijn ondergebracht. Ter bevordering van het onderwijs is een ontwikkelingsplan voor 1973-1980 opgesteld.
Defensie. De totale legermacht omvat 1600 man. De politie heeft 3000 man in dienst.
GESCHIEDENIS
Portugese bronnen vermelden Gaspar Boccaro als eerste Europeaan die het Nyassameer, de watervlakte die Malawi zijn vorm heeft gegeven, gezien heeft (1616). D.Livingstone verkende het meer in 1859, gevolgd door andere zendelingen. In 1878 werd de African Lakes Corporation gesticht, die de handel in de streek behartigde. In 1896 waren de belangrijkste volksstammen onderworpen. In 1891 was het land geconstitueerd tot Brits Centraal-Afrika, in 1909 werd het Nyassaland Protectorate. Om economische redenen kwam op 3.9.1953 een federatie tot stand van Nyassaland, Zuiden NoordRhodesië.
De Afrikanen in Nyassaland en Noord-Rhodesië (het latere Zambia) waren gekant tegen de federatie, waarin het blanke bevolkingsdeel van Zuid-Rhodesië een te grote rol speelde. Het in 1943 gestichte Nyassaland African Congress (later Malawi Congress Party) ageerde tegen de federatie, die op 31.12.1963 ontbonden werd. H.Banda, de leider van de Malawi Congress Party, werd in 1963 premier van een autonoom Malawi. Op 6.7.1964 werd Malawi onafhankelijk. Banda werd in 1966 gekozen tot eerste president van de republiek Malawi, die op 6.7.1966 officieel werd uitgeroepen. Banda voert een conservatieve politiek, die de blanken bevoordeelt.
Ondanks tegenstand slaagt hij er in zich te handhaven. Hij onderhoudt goede relaties met Zuid-Afrika. Verzet tegen het eenpartijstelsel (o.a. door de ca. 20 000 Jehova’s getuigen) wordt onderdrukt.
LITT. J.G.Pike, Malawi, a political and economic history (1968); B.Pachai, Malawi, the hist. of the nation (1973); P.Short, Banda (1974).
