m. (-s, -laren),
persoon die er zijn beroep van maakt tegen loon of provisie, overeenkomsten te sluiten op order en op naam van personen tot wie hij niet in vaste betrekking staat; tussen handelaar; een makelaar in koffie, in tabak;
2. (fig.) koppelaar (van huwelijken), (ook) makelaar in warm vlees.
Makelaar wordt men in Nederland na een desbetreffend verzoekschrift aan en beëdiging door de arr.rechtbank, die over toelating beslist na het horen van het OM en het advies van de kamer van koophandel. Als een makelaar handelt voor een nader te noemen lastgever en deze binnen een redelijke termijn na het totstandkomen van de overeenkomst niet noemt, wordt hij geacht de overeenkomst voor zichzelf te hebben gesloten, tenzij de wederpartij schadevergoeding verkiest. De makelaar die zijn wettelijke verplichtingen schendt kan door de arr.rechtbank (na advies van de kamer van koophandel) geschorst of van zijn beroep vervallen worden verklaard. Indien een makelaar goederenverkoop op monster bemiddelt, dient hij tot de tijd der levering een identificeerbaar monster te bewaren. De positie van de makelaar is geregeld in de artt. 62—70 Ned. WvK. De artt. 681—685 geven bijzondere regels voor makelaars in zeeverzekeringen. Bij de makelaars in onroerende goederen mogen zij die lid zijn van de Ned. Bond van Makelaars (NBM), optreden voor zowel koper als verkoper en derhalve aan twee zijden courtage in rekening brengen (Utrechtse usance), waartegenover evenwel zij die lid zijn van de Makelaarsvereniging te Amsterdam, in de overweging dat niet de belangen van beide partijen behartigd kunnen worden, uitsluitend voor één partij mogen optreden en derhalve ook slechts aan één zijde courtage in rekening mogen brengen (Amsterdamse usance). De ontwikkeling gaat in de richting van de laatstgenoemde visie. Recent is een zodanige wijziging opgetreden dat leden van de NBM nog wel aan twee zijden courtage in rekening mogen brengen, mits van zowel koper als verkoper een opdracht tot bemiddeling werd gegeven en beide partijen daarvan op de hoogte zijn.
In België is het beroep van makelaar geregeld in de wetten van 30 december 1867 en 11 juni 1883. Makelaars, betrokken bij termijnhandel in goederen en wisselagenten zijn aan bijzondere verplichtingen onderworpen.