[Gr. Lukeion, plaats gewijd aan Apolloon Lykeios], o. (lycea, -s),
1. in België middelbare school en gymnasium voor meisjes; in Nederland school voor voortgezet onderwijs;
2. gebouw van zo’n school.
Het Lukeion was de naam van een gymnasium te Athene waar Aristoteles onderwijs gaf. De Romeinen noemden een dergelijke inrichting op hun buitenverblijven lyceum. Sinds de renaissance was lyceum een soort gymnasium, maar de naam raakte in onbruik. Later werd lyceum in verscheideneDuitse staten de naam voor een middelbare meisjesschool. In Frankrijk is het lyceum het staatsgymnasium (lycée).
In Nederland was tot 1968 lyceum een schooltype waarbij na een 1-of 2-jarige gemeenschappelijke onderbouw de leerlingen konden overgaan naar gymnasium of HBS, soms ook MMS. De eerste inrichting van deze naam werd in 1909 te ‘s-Gravenhage opgericht, het Nederlands Lyceum. Na 1968 is het lyceum een schooltype dat een gymnasium, een atheneum en/of een HAVO omvat, waarvan ten minste het eerste leerjaar gemeenschappelijk is. Als er één gemeenschappelijk leerjaar is, spreekt men van een eenjarige onderbouw; de meeste lycea hebben een tweejarige. voorbereidend wetenschappelijk onderwijs.
In België is het lyceum een inrichting voor zesjarig middelbaar onderwijs voor meisjes, slechts bij uitzondering voor jongens (nl. de vrije inrichtingen, die het Franse schoolsysteem willen volgen). Het programma van de meisjeslycea is bijna hetzelfde als dat van de athenea. Zie secundair wetenschappelijk onderwijs.
