de kerkgemeenschappen die uit de reformatie van M.Luther zijn voortgekomen. De belijdenis is samengevat in het Concordiënboek (1580), waarin o.a.
Luthers grote en kleine catechismus en de Augsburgse Confessie zijn opgenomen. Met elkaar zijn de kerken in de Lutherse Wereldfederatie verbonden. In verscheidene Duitse staten kwam in het begin van de 19e eeuw een vereniging tot stand tussen de lutherse en de hervormde (reformierte) kerken. Hiertegen ontstond bij orthodoxe lutheranen verzet. Zij vormden Altlutherische Gemeinden, eerst vervolgd, in 1845 erkend en nadien over verschillende kerkgenootschappen verdeeld. In 1948 verenigden zich 29 lutherse, gereformeerde en geünieerde kerken in de Evangelische Kirche in Deutschland.
De lutherse kerken zijn in Scandinavië en Finland de officiële kerk. Zij zijn hiërarchisch georganiseerd. De kerk van Zweden onderhoudt in het bisschopsambt de apostolische successie. In andere Europese landen en in Noorden Zuid-Amerika zijn slechts kleine lutherse gemeenschappen. In de VS zijn de lutherse kerken volgens nationaliteit en ook wel naar dogmatische scheidslijnen verdeeld.In België ging de Bond der Protestants-Evangelische Kerken in 1959 een fusie aan met de Silovereniging, en in 1969 verenigde de Bond zich met de Verenigde Methodistische Kerken van België tot de Protestantse Kerk van België, die onder haar belijdenisgeschriften ook de Confessie van Augsburg opnam. Per 1.1.1979 werd de Verenigde Protestantse Kerk van België opgericht, bestaande uit de Gereformeerde Kerken van België, de Hervormde Kerk van België en de Protestantse Kerk van België.
In Nederland, waar de lutherse kerken in vergelijking met de hervormde en gereformeerde kerken steeds van bescheiden betekenis zijn geweest, zijn sinds 1614 de losse lutherse gemeenten in een kerkverband verenigd. In 1818 werd bij KB een reglement ingesteld voor de Evangelisch-Lutherse Kerk. De in 1791 afgescheiden orthodoxe vleugel herenigde zich met deze in 1932. De Evangelisch-Lutherse Kerk omvatte in 1978 ruim 17000 belijdende en 19000 doopleden, georganiseerd in 61 gemeenten. Zij wordt bestuurd door een synode als hoogste beleidsorgaan. Met de Ned.
Hervormde Kerk sloot zij in 1956 een consensus, op grond waarvan de avondmaalsgemeenschap werd hersteld. De EvangelischLutherse Kerk is lid van verschillende oecumenische verbanden. De predikantsopleiding vindt plaats aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam. Het secretariaat is in Arnhem gevestigd.
LITT. Lutheran DirectoryIi, Lutheran churches in the world (1963); C.W.Mönnich en G.C.van Nifterik, Hervormd-Luthers gesprek over het avondmaal (1958).
