Westduitse stad in de deelstaat SleeswijkHolstein, 238.000 inw. Lübeck is de belangrijkste Oostzeehaven van de BRD, vooral door handel op Scandinavië.
Het Elbe-Trave Kanaal zorgt voor verbinding met het achterland. Door de aanleg van het Noord-Oostzee Kanaal verloor de stad een groot deel van haar Oostzeehandel aan Hamburg en Bremen. Belangrijke veerdienst op Scandinavië. De industrie is van betekenis: hoogovenbedrijf (bij de badplaats Travemünde), scheepsbouw, ijzeren machine-industrie, chemische industrie, houtzagerijen, levensmiddelenindustrie (visconserven, marsepein). Lübeck heeft diverse instellingen van hoger onderwijs zoals een medische hogeschool en de Noordduitse organistenschool. Er is een belangrijke bibliotheek.
Van de oudste delen van de stad zijn over de romaanse dom, het Rathaus (13e eeuw, ten dele gotisch), de Marienkirche en de Petrikirche (beide 13e eeuw). Andere oude gebouwen: het H. Geist Spital (13e eeuw), de Katharinenkirche en Aegidienkirche (beide waarschijnlijk 14e eeuw) en het Sankt Annenklooster (thans museum). Van de middeleeuwse stadsmuur met versterkingen zijn nog gedeelten over, o.a. de Holstentor en Burgtor.
GESCHIEDENIS
Lübeck is in 1143 gesticht, kreeg in 1160 stadsrecht, in 1180 ‘Reichsunmittelbarkeit’ en in 1226 de status van vrije rijksstad.
Lübeck werd het voornaamste lid der Hanze, beheerste een groot deel van de Oostzeehandel. De stad werd in de tijd der Reformatie luthers, stond in 1531-33 onder het radicaal-plebejisch bewind van J. Wullenwever. In de 17e eeuw is zij sterk achteruitgegaan door de Dertigjarige Oorlog en de Zweedse suprematie in het Oostzeegebied. In 1848 werd het aloude standenbestuur door een moderner regering vervangen. Lübeck trad in 1866 toe tot de Noordduitse Bond, in 1868 tot de Zollverein en in 1871 tot het Duitse Rijk.
Lübeck werd als haven weer belangrijk en sinds het laatste decennium der 19e eeuw maakte ook de industrialisatie krachtige voortgang. In 1933 verloor Lübeck zijn autonomie binnen het Duitse Rijk. De stad heeft zich na zware verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog snel hersteld.
LITT. K. Voss, Lübeck wie es war (1946); G. Lindtke, Die Stadt der Buddenbrooks (1967).
