Schots zendeling en ontdekkingsreiziger, *19.3.1813 Blantyre (bij Glasgow), ♱l.5.1873 Chitambo (in het huidige Zambia); zoon van Schotse arbeiders. Livingstone werkte in een katoenspinnerij en studeerde tegelijkertijd theologie, Grieks en medicijnen.
In 1838 werd hij zendeling van de London Missionary Society en in 1840 vertrok hij voor zijn eerste reis naar Afrika. Spoedig stelde hij zich tot doel naar telkens nieuwe streken wegen te vinden voor het christendom, de westerse beschaving en de Europese handel. Tijdens zijn eerste expeditie (1841-49) trok hij van Kaapstad tot ver in de Kalahari, en ontdekte het Ngami Meer. Een tweede reis begon in 1851. Livingstone wilde Centraal-Afrika openleggen en een route naar de westkust van Afrika vinden, zodat legale handelsexpedities zouden kunnen concurreren tegen de slavenhandel. Hij volgde de Zambesi tot aan de bronnen en bereikte in mei 1854 de Afrikaanse westkust bij Luanda.
Op zijn terugreis bezocht hij in nov. 1855 de grote watervallen in de Zambesi, die hij de naam Victoria Falls gaf. In dec. 1856 keerde hij terug naar Engeland. Zijn eerste reisverslag, Missionary travels and researches in South Africa, was een bestseller en stelde hem in staat ontslag te nemen bij de London Missionary Society.Tijdens zijn derde reis (1858-64) exploreerde Livingstone de gebieden langs de Zambesi en rond het Nyassa Meer. Conflicten met zijn Europese metgezellen brachten hem ertoe op zijn vierde en grootste reis (1866-73) alleen Afrikaanse en Aziatische helpers mee te nemen. Naast de verbreiding van het evangelie en de afschaffing van de Oostafrikaanse slavenhandel, stelde Livingstone zich tot doel de bronnen van de Nijl te vinden en het gebied van de waterscheiding in Centraal-Afrika te onderzoeken. Nadat hij het Tanganjika Meer bereikt had, deserteerde een aantal van zijn helpers. Zij verzonnen (om aan straf te ontkomen) het verhaal dat Livingstone vermoord was door de Ngoni. Hij zette zijn reis voort en ontdekte in 1867 het Moëro Meer en in 1868 het Bangweolo Meer.
In de volgende jaren trok hij ondanks zijn ziekte langs het Tanganjika Meer naar het noordwesten tot Nyanga. In 1871 waande men in Europa en de VS Livingstone verloren. De New York Herald zond H.M.Stanley uit, die hem in 1872 ziek en verlaten in Ujiji aan de oostkust van het meer vond. Stanley voorzag hem van voedsel en medicijnen, maar kon hem niet overhalen naar Europa terug te keren. Livingstone trok opnieuw naar het zuiden om de bronnen van de Nijl te vinden. In mei 1873 stierf hij in Chitambo.
Zijn lijk werd op 18.4.1874 bijgezet in de Westminster Abbey. Werken: Missionary travels and researches in South Africa (1857), Dr.Livingstone’s Cambridge lectures (1858), Narrative of an expedition to the Zambesi and its tributaries (1865; met zijn broer C. Livingstone). Uitgaven: The last journals of D.Livingstone, door H.Waller (1874); Livingstone’s private journals 1851-53, door I.Schapera (1960); South African papers 1849-53, door I.Schapera 91974).
LITT. H.M.Stanley, How I found Livingstone (1873); J.P.R.Wallis (red.), The Zambesi expedition of D.Livingstone (1956); G.Seaver, D.Livingstone (1957); G.Shepperson (red.), D.Livingstone and the Rovuma (1965); G.Martelli, Livingstones rivers: a hist. of the Zambesi expedition (1970); B.Pachai (red.), Livingstone, man of Africa (1973); P.Birkinshaw, The Livingstone touch (1973); J.A.Casada, Dr.D.Livingstone and sir H.M.Stanley (1977).