Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

lithografie

betekenis & definitie

[Fr.], v. (-ën),

1. steendruk, een vlakdrukprocédé: met worden thans ook andere vlakdrukprocédés dan steendruk aangeduid;
2. door steendruk verkregen prent.

In de lithografie wordt de tekening met vet lithografisch krijt of inkt op een bepaalde soort kalksteen (lithografische leisteen) aangebracht en vervolgens gefixeerd. De steen wordt daarna tegelijkertijd met water nat gehouden en met drukinkt ingerold. De drukinkt pakt uitsluitend op de plaatsen waar de tekening het doordringen van het water verhinderd heeft. Het afdrukken kan vervolgens onder de rolpers onder zeer zware druk plaatsvinden. De steen levert een onbeperkt aantal afdrukken. Het principe van de lithografie werd in 1796 door A.Senefelder te München bedacht.

Aanvankelijk werd zij uitsluitend toegepast voor muziekpartituren, later ook voor handelsformulieren en vooral landkaarten. Pas ca.1850 werd de lithografie een kunstuiting voor de grafische kunstenaars, waaraan vooral H.V.Daumier de stoot gaf. Ook kleurendruk werd vervolgens toegepast. Als lithografen zijn bekend in Nederland: A.van Dobbenburg, S.Moulijn, R.N.Roland Holst en J.Veth; in België: 19e eeuw: C.Baugiet, H.van der Haert, J. B.Madou, P.Lauters, F.Rops en J.Schubert; 20e eeuw: A.Carte, J.Cox, F.Dille, A.Donkaert, H.de Grony, E.Claus, G.Lemmen, R.de Lannoy, J. Lismonde.

< >