[Gr. litaneuein, smeken], v./m. (-ën),
1. een gezamenlijk christelijk smeekgebed, waarin door een voorbidder een reeks aanroepingen of beden wordt verricht, die het volk beantwoordt;
2. (fig.) lange, eentonige opsomming.
Men kent twee soorten litanieën:
1. zowel in het Oosten als het Westen vindt men de gemeenschappelijke voorbede, waarin met het volk gebeden wordt voor de grote noden van kerk en wereld;
2. de naam litanie is in het Westen echter vooral verbonden aan het lange smeekgebed dat litanie van alle heiligen (7e eeuw) wordt genoemd; deze wordt gebeden bij de hogere wijdingen, de wijdingen van het doopwater en bij bid- en boeteprocessies, waardoor ook deze de naam litania ontvingen (kruisdagen); in de middeleeuwen kwamen nog andere dergelijke litanieën in gebruik, waarvan er vijf de goedkeuring van Rome ontvingen: de litanie van de H. Maagd, van de Heilige Naam, van het H. Hart, van de H. Jozef en van het Kostbaar Bloed.
