v./m. (-en),
1. snaarinstrument uit de oudheid, attribuut van Apolloon en zinnebeeld van de (lyrische) dichtkunst (e): (zegsw.) de aan de wilgen hangen, ophouden verzen te maken;
2. (ook: draailier) een soort van muziekinstrument waarvan de snaren door een rad met een kruk werden bewogen; thans alleen nog in zegsw.: het gaat als een —, zonder haperen; zingen als een —, luid en lustig zingen; als een -, fel: het brandt als een
3. werktuig om een kabel (of ketting) waaraan een last bevestigd is, in te halen (e).
(E) MUZIEK. De lier bestaat uit een romp, twee armen en een dwarsbalk, bespannen met 3-6 snaren, die getokkeld of gestreken (na ca.1000 n.C.) werden. In Finland en Estland is dit instrument nog populair. Een soort lier waarbij de snaren werden getokkeld of met behulp van een plectrum gestreken, terwijl de linkerhand de snaren die niet moeten klinken afdempt, is misschien verwant met de Griekse en Romeinse lier (→lyra). De draailier is geen lier, maar een vedel.
WERKTUIGBOUWKUNDE. Een lier wordt meestal met een elektroof dieselmotor (eertijds met de hand) gedreven. De lieren voor het inhalen van touw of kabel zijn veelal voorzien van een trommel, bij handlieren glad, bij andere voorzien van ribben waarin touw of kabel past. Om het zakken van de last te voorkomen, was de handlier voorzien van een palwielmechanisme en om het vieren van de last te vergemakkelijken van een lastdrukriem of veiligheidsslinger, die de snelheid waarmee de last daalt via een remschijfconstructie kon beïnvloeden. De motorlier wordt steeds meer gebruikt om ook grote lasten te verplaatsen. Door middel van een omkeermechanisme met frictiekoppeling kan de motorlier of frictielier in twee richtingen draaien.
De motor heeft slechts één draairichting maar met de frictiekoppeling en een tandwielkast kan de liertrommel van draairichting veranderd worden. Een automatische vang (remschoenconstructie) verhindert dat de last bij het overschakelen omlaag stort. Pneumatische lieren worden pneumatisch aangedreven, maar zijn verder hetzelfde. Toepassing: waar geen elektriciteit mag worden gebruikt (ontploffingsgevaar). Een hydraulische lier wordt door een elektromotor aangedreven en bezit om de hijsen daalsnelheid te variëren een hydraulische variator die traploos de omwentelingssnelheid van de liertrommel regelt. Zij worden veel als scheepslier gebruikt.
