o., (ook: leerlingstelsel) vakopleiding waarbij jonge mensen in een bedrijf een leertijd doormaken.
Het leerlingwezen is van veel belang voor de vakopleiding in geschoolde beroepen. Het komt het best tot zijn recht, als tevoren een lagere technische school is doorlopen. De patroon en de wettelijke vertegenwoordiger van de leerling sluiten een leerovereenkomst. De eerste is verplicht voor een opleiding te zorgen volgens een door de minister van Onderwijs en Wetenschappen goedgekeurd leerplan, de laatste erop toe te zien dat de leerling het onderwijs volgt en een werkboek bijhoudt. Verder dient de leerling vier avonden per week in de wintermaanden of één dag per week in het gehele jaar technisch en algemeen voortgezet onderwijs te volgen. De cursusduur is twee of drie jaar.
Daarna kan een praktijkexamen worden afgelegd, wat afgerond wordt met een officieel diploma. Het Rijk geeft subsidie. Stichtingen en verenigingen zorgen voor de programma’s, de regeling van de examens, de administratie enz.; werkgevers en werknemers werken hierin samen. Het een en ander is geregeld in de Wet op het Leerlingwezen van 12.5.1966.
Het leercontract wordt afgesloten tussen een leerling van ten minste 14 jaar en een patroon van ten minste 25 jaar en met 7 jaren ervaring en de nodige technische uitrusting en mogelijkheden van toezicht. Het heeft een duur van vier jaren. Het wordt afgesloten door bemiddeling van de leersecretariaten.
Naast de praktische kennis die de leerling in de onderneming (kleine en middelgrote handel of klein-industrie) opdoet, moet hij ook lessen volgen die betrekking hebben op de algemene en beroepskennis georganiseerd door de leersecretariaten of beroepsverenigingen.
Na verwerven van het getuigschrift van leerling kan een patroonsopleiding aangevat worden die afgesloten wordt door examens georganiseerd door comité’s voor beroepsopleiding en -vervolmaking.
In België sluit een leerling een leercontract af, hetgeen is geregeld bij KB van 13.4.1959.
