[<Gr. kyklos, kring, cyclus, <Keltische clan, bond, sibbe], geheim genootschap in de VS waarvan voor het eerst sprake is in de Reconstruction-period na de Secessieoorlog (1865–75). Aanvankelijk was de Ku-Klux-Klan een gezelligheidsvereniging in Tennessee, maar groeide tot een →geheim genootschap met politieke intenties uit.
Men poogde o.a. door vermommingen en nachtelijke activiteiten de negers te intimideren. Bij brandstichtingen en veemmoorden moesten vooral de uit het Noorden komende →carpetbaggers en scalawags het ontgelden. De aanhangers van de Ku-Klux-Klan waren vóór rassenscheiding; hun opvattingen inzake raszuiverheid maakten hen tevens tot antisemieten. In zijn afwijzing van de, vooral na 1850 sterk toegenomen, immigratie van m.n. Ieren en katholieke Duitsers, was de Ku-Klux-Klan ook antiklerikaal. Zijn barbaars optreden noopte de federale regering tot een verbod van de Ku-Klux-Klan (1887).Tijdens de Eerste Wereldoorlog herleefde de organisatie als Order of Knights of the Ku-Klux-Klan, opgericht in Atlanta door W.L.Simons, die de titel kreeg van imperial wizard. Lid van deze Ku-Klux-Klan konden worden blanken uit Amerikaanse ouders geboren, die van protestantse huize waren. Doel was handhaving van het ‘Oudamerikaanse’ karakter van de samenleving. In 1924 telde de Ku-Klux-Klan ca. 5 mln. leden, die zich kleedden in witte pijen, voorzien van het andreaskruis, met op het hoofd witte, puntig toelopende capuchons. Tijdens hun nachtelijke bijeenkomsten was steeds een brandend kruis aanwezig. De Ku-Klux-Klan ging zich te buiten aan terreurdaden: kidnapping, ‘tar and feather-parties’ (de slachtoffers werden met teer ingesmeerd en daarna door veren gerold), moorden enz., waarvan vooral negers en joden het slachtoffer werden.
De steeds toenemende corruptie deed de imperial wizard H.S.Evans in 1927 besluiten de Ku-Klux-Klan te ontbinden. De haar volgende organisaties hadden veelal een kortstondig bestaan.
De Ku-Klux-Klan kwam opnieuw in actie in de jaren zestig, toen de federale regering poogde de rassenscheiding op de scholen in het zuiden op te heffen.
LITT: H.P.Fry, The modern Ku-Klux-Klan (1922); H.W.Evans, The Klan of tomorrow and the Klan spiritual (1925); J.M.Mecklin, The Ku-Klux-Klan(1924); A.White, Klansmen, guardians of liberty(1926); E.Lennhoff, Politische Geheimbünde I (1931); W.P.Randel, The Ku-Klux-Klan: a century of infamy (1965); C.C.Alexander, The Ku-Klux-Klan in the south-west (1965); K.T.Jackson, Ku-Klux-Klan in the city, 1915–1930 (1967); A.W. Trelease, White terror, the Ku-Klux-Klan conspiracy and Southern reconstruction (1971).
