(ook: Kollumerland en Nieuw Kruisland), Ned. gemeente in de prov. Friesland, 115,91 km2, 12100 inw., 44 % geref., 37 % n.h., 9 % overige en 10 % g. kerkg.
De belangrijkste dor pen in de gemeente zijn Kollum en Kollumerzwaag, verder Burum, Munnekezijl, Oudwoude, Veen klooster, Westergeest en enkele buurtschappen. Grasland beslaat ca. 75 % van het oppervlak. Op de kleigronden wordt vooral akkerbouw beoefend. De industrie, o.a. zuivel, kleding en transportmid delenindustrie, is gespreid over de gemeente ge vestigd. Aan het Lauwersmeer en langs de Zwem mer is de waterrecreatie in opkomst. In Burum staat een grondstation voor de ontvangst van uitzendin gen via satellieten. Bezienswaardigheden: te Kol lum een gotische kerk (15e eeuw) met muurschilde ringen, rouwborden en herenbanken; te Burum en Munnekezijl korenmolens op zwichtstelling en een poldermolen te Kollumerpomp; te Veenklooster het landhuis Fôgelsanghstate (l7e eeuw) waarin museum; verder een 13eeeuwse kerk met zadeldaktoren te Kollumerzwaag, een laatgotische kerk in Oudwoude en een romaanse kerk (ca. 1200) te Westergeest.
