v., (ook: poliomyelitis) een acute infectieziekte, veroorzaakt door een van de drie typen poliovirus.
(e) Bij kinderverlamming vindt de besmetting voornamelijk plaats door faecaal contact, rechtstreeks van mens op mens, of via drinkwater, melk, voedingsmiddelen, vliegen. Het virus komt via de neuskeelholte binnen en vermeerdert zich in het darmkanaal, maar de besmette persoon is er meestal niet ziek van. Wel is zijn ontlasting besmettelijk: hij is virusdrager geworden. Kinderverlamming komt vooral in de zomer en herfst voor, en verloopt in epidemieën, die om de paar jaar kunnen optreden als de bevolking er onvoldoende tegen is ingeënt. Het virus kan zenuwcellen in het ruggemerg aantasten, waardoor de zenuwen die vanuit het ruggemerg naar de spieren uitgaan, worden beschadigd, zodat verlammingen optreden.
Kinderverlamming begint met algemene verschijnselen van koorts, hoofdpijn, braken en vage pijn in de ledematen. Na drie dagen daalt de temperatuur; deze stijgt weer op de vijfde en zesde dag. Het kind is dan prikkelbaar en heeft veel pijn in de spieren. Rond de achtste dag ontstaan verlammingen van de spieren, vooral van armen en benen, maar de verlammingen kunnen zich verder uitbreiden. Ca. 12 dagen na het begin van de ziekte treden geen nieuwe verlammingen meer op. Direct levensgevaar ontstaat wanneer de ademhalingsspieren verlamd raken. Kinderverlamming kan ook verlopen als een virale meningitis of als encefalitis, al dan niet gepaard gaande met verlammingen.
De verlamde spieren kunnen zich herstellen, maar het is moeilijk te voorspellen tot hoever dit herstel zal gaan. De behandeling bestaat uit bedrust en het voorkomen van complicaties, m.n. ingrijpen als er ademhalingsproblemen zijn of als er gevaar voor verslikken bestaat. Voor de uiteindelijke genezing is het tijdig inschakelen van fysiotherapie vereist. Kinderverlamming kan voorkomen worden door vaccinatie met een levend (verzwakt) virus, volgens Sabin via de mond toe te dienen. In Nederland en België wordt met formaline geïnactiveerd virus (vaccin van Salk) per injectie toegediend. Het Nederlandse vaccin kan gecombineerd zijn met difterieen tetanus toxoïd (DTP-vaccin), en ook nog met verzwakte kinkhoestbacteriën (DKTP-vaccin).
Kinderen van 1—4 jaar zijn het meest gevoelig voor kinderverlamming en zij zijn ook de voornaamste virusverspreiders. Daarom worden de vaccinaties al vroeg gegeven. In het eerste levensjaar worden drie injecties gegeven met een maand tussenruimte, gevolgd door een vierde injectie ongeveer een half jaar na de derde injectie. Later worden regelmatig herhalingsinjecties gegeven. Volledig gevaccineerde kinderen zijn voor bijna 100 % tegen kinderverlamming beschermd.
