m., kerkelijk of christelijk feest van Jezus’ geboorte, en de dag(en) waarop het gevierd wordt: — vieren; prettige —!; als tijdsbepaling: vóór, na —; (spr.) (een) groene — (maakt een) witte Pasen.
(e) Het feest werd in de 4e eeuw bekend in het Westen en is waarschijnlijk ontstaan als kerstening van het heidense feest van de ‘Sol invictus’, dat op de winterzonnewende werd gevierd. Vandaar dat het lichtthema een grote plaats inneemt: Christus is het licht dat in de duisternis schijnt (Joh.1,7–9). In de 4e eeuw werd Kerstmis door de Oosterse kerken aangenomen, die reeds 6 jan. vierden als →epifanie, d.i. de verschijning des Heren. Kerstmis was oorspronkelijk meer de viering van een heilsgebeuren dan van het zuiver historische feit van de geboorte alleen. Sinds de 12e–13e eeuw is, m.n. onder invloed van →Franciscus van Assisi, de concrete feitelijkheid meer op de voorgrond getreden (kerststal, kerstliederen, kerstspelen).
LITT. O.Cullmann, Der Ursprung des Weihnachtsfestes (1960).
