m., de bemoeienissen voor de jeugd van officiële instanties en ideologische instellingen.
(e) Jeugdservice omvat het geheel van opvoedingsarbeid dat zich op basis van vrijwilligheid voltrekt in cluben verenigingsverband van jeugd of jongeren, de vrije jeugdvorming. Deze opvoedingsarbeid is, meer of minder bewust en stelselmatig, gericht op de karaktervorming van de leden individueel en op hun voorbereiding op de volwassenheid. Ter onderscheiding van gezin en school spreekt men wel van het derde milieu, dat vanwege het onder elkaar zijn van jeugdigen naar eigen vrijelijk gekozen groepsvormen, tegemoet komt aan de speciale behoeften van de overgangsleeftijd. De methodiek van de vrije jeugdvorming is (soms met aanpassingen aan eigen behoeften) enerzijds ontleend aan de Jugendbewegung, zoals deze ca. 1900 in Duitsland ontstond, en is voor een ander deel afkomstig uit Engeland, m.n. van de padvinders. Oudere vormen van jeugdwerk, ook vrijwel alle opvoedingswerk direct of indirect uitgaande van de kerken, baseren zich op de methodiek van de vrije jeugdvorming. Mede door het onderling overleg van de Ned. (meest confessionele) jeugdorganisaties in de Ne derlandse Jeugd Gemeenschap en de Belg. organisaties in de Katholieke Jeugdraad, ontstond geleidelijk een gelijkheid van opvatting inzake de werkwijze, waarbij niet alleen aandacht wordt besteed aan zedelijk-geestelijke vorming, maar ook aan sociale en culturele vraagstukken, en aan de lichamelijke opvoeding, meer speciaal de openlucht-recreatie.
In de jaren 60 ging men tot nog vrijere vormen over, in die zin dat men afstand deed van de doorvoering van de strakke methodiek die iedere organisatie had uitgewerkt. Men stemde de programmas veeleer op de situaties en behoeften van de deelnemers af, die in dit verband ook niet als leden van een organisatie werden beschouwd, maar als min of meer regelmatige bezoekers van bijeenkomsten. De bekendste vormen van dit open jeugdwerk zijn het clubhuiswerk en de jongerencentra. Deze op dienstverlening aan de jeugd ingestelde beleidsvorm kwam vooral tot uiting in de oprichting van hulpverlenende organisaties, soms op initiatief van de jongeren zelf zoals de Stichting Release en de Jongeren Advies Centra, →alternatieve hulpverlening.
