christelijk apologeet, *ca100 Flavia Neapolis (het vm. Sichem), overleden (marteldood) 165 Rome.
Onbevredigd door de verschillende scholen van de Griekse filosofie, koos Iustinus voor de christelijke openbaring, die hij leerde te Efese. Onder keizer Antoninus Pius was hij te Rome werkzaam als leraar en apologeet, waar o.m. -vTatianus zijn leerling was. Door een mededinger uit jaloersheid aangeklaagd, stierf hij de marteldood onder Marcus Aurelius. Tussen 150-160 schreef hij zijn eerste en tweede Apologie en zijn uitvoerige Dialoog met de jood Tryfon, waarin hij vanuit het OT bewees dat de Mozaïsche wet slechts tijdelijke betekenis heeft, dat Christus de eeuwige koning en priester is en dat de heidenen de plaats van het ongehoorzame Israël innemen. In zijn Apologie stelde Iustinus het christendom als de ware filosofie voor. De grote Logos had door innerlijke woorden (logoi spermatikoi) goede heidenen en vrome joden veel geopenbaard en leidde, vleesgeworden in Christus, de mens tot een volledige godskennis.
Deze logosleer, door Clemens Alexandrinus en Origenes uitgewerkt, heeft grote invloed gehad op de christelijke dogmatiek, die door deze ontmoeting tussen christendom en antieke filosofie op nieuwe wegen werd geleid. Uitgave: door J.Cramer (1908; Ned. vert.).LiTT. P.Prigent, Justin et 1Anc. Test. (1964); L. Barnard, Justinus Martyr (1967); J.van Winden, An early christian philosopher (1971); E.Osborn, Justin Martyr (1973).
